با مراجعه به فرهنگ عمید درمی یابید که توهین از ریشه وهن گرفته شده است و ضعیف کردن و یا خوار و خفیف شمردن دیگری معنا شده است. در قانون با افرادی که به سایرین اهانت می کنند، برخورد می شود. در قانون جزای کشور کوچک کردن شخص با به کار بردن کلمات و یا رفتاری که سوء ادب باشد، توهین قلمداد می شود. عموما در بروز این گونه از رفتارهای ناشایست، فرد متخلف توانایی برخورد صحیح و درستی را با مخاطب ندارد و برای مبارزه با طرف مقابل خود دست به اهانت می زند. در این مقاله به بررسی جرم توهین و مجازاتی که برای آن در نظر گرفته شده است میپردازیم و تفاوت آن را با افترا بیان می کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
در فرهنگ و دین اسلام نیز اهانت رفتاری بسیار ناشایست بیان شده است. به طوری که در چندین آیه از قرآن هم به آن اشاره شده است. به عنوان مثال در آیه ۱۴۷ سوره ی نسا، بدزبانی مذمت شده است و در آیه ۱۰۸ سوره انعام افراد حتی از ناسزا گفتن به بت ها نیز نهی شده اند. با استناد به احادیث به جای مانده از ائمه این قبیل از رفتارها از سوی ایشان نیز بسیار ناشایست تلقی شده اند.
در جرم توهین هدف نسبت دادن جرم یا تخلف به دیگری نیست. اهانت کننده با این گونه از رفتارها قصد کوچک و پست کردن طرف مقابل را دارد. به عنوان مثال اگر شخصی به دیگری بگوید: تبهکار ، فاسد ، کافر ، دزد و چون برای حرفش سندی در اختیار ندارد، این رفتار توهین تلقی می شود. در صورتی که هدف از افترا، نسبت دادن چیزی به شخصی است به گونه ای که بتواند آن را جرم نشان دهد. در این تخلف، مفتری جرمی را به قربانی نسبت خواهد داد که برای اثبات آن از اسناد و مدارک جعلی استفاده می کند. به عنوان مثال مفتری، قربانی را به حمل مواد مخدر متهم می کند و برای اثبات ادعای دروغینش، مقداری مواد مخدر را در لباس و یا خودروی قربانی جاساز می کند. به این دست از اقدامات افترا گفته می شود که بر طبق قانون با متخلفین رفتار خواهد شد.
بر طبق قانون برای اینکه بتوان با جرم توهین برخورد شود و با متخلفین بر طبق قانون رفتار شود، باید سه رکن مورد بررسی قرار گیرد که در ادامه آن ها را بیان خواهیم کرد.
عنصر قانونی جرم عنصر مادی جرم عنصر روانی جرم
عنصر قانونی جرم توهین بدین معناست که باید قانون گذار رفتار مورد نظر را جرم قلمداد کرده باشد و برای آن مجازات در نظر گرفته باشد. به عبارت دیگر باید بتوان در نخستین گام آن دست از رفتارهای ناشایست را جرم دانست. اهانت در قانون مجازات اسلامی جرم شناخته شده است و قانون گذار برای مرتکب آن مجازات در نظر گرفته است.
لازم به ذکر است که توهین هایی از قبیل: زنا و یا لواط که از قبح بالایی برخوردار هستند، در گروه اهانت های محدود و خاص جای میگیرند و به صورت مجزا به آن رسیدگی می شود. بر طبق قانون و بر اساس ماده های جداگانه برای این دست از اهانت کنندگان ۳۱ تا ۷۴ ضربه شلاق در نظر گرفته خواهد شد.
عنصر مادی جرم به رفتارهای فیزیکی اشاره دارد. به طوری که در توهین از گفتار، کردار، نوشتار و یا حتی اشارات دست و بدن استفاده شود. به عبارت دیگر اقدامات عملی به عنصر دوم جرم اهانت تحقق می بخشند.
لازم به ذکر است از آنجایی که رفتارهای توهین امیز کاملا نسبی هستند و هیچ گونه الفاظ و رفتار مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده است و ممکن است در فرهنگ های مختلف به گونه های متفاوتی باشند، قانون نمی تواند با تکیه بر چند مورد مشخص، فرد را تبرئه کند و یا گناهکار بداند.
در این بخش هدف، قصد و نیت اهانت کننده مورد بررسی قرار میگیرد. یعنی بررسی می شود که آیا فرد اهانت کننده بدون قصد و به طور اتفاقی دست به توهین زده است و یا قصدش از اینکار آزار، اذیت و کوچک شمردن طرف مقابل بوده است. قانون گذار برای احقاق این رکن به سوءنیت مرتکب بسنده می کند و توهین و استفاده وی از الفاظ و عبارات ناشایست را مصداق جرم قلمداد می کند. در این عنصر آزار دیدن فرد مورد اهانت بررسی نمی شود. در واقع ناراحت شدن و آزار دیدن شخص مورد اهانت الزامی ندارد و در صورتی که فرد قربانی از توهین آزرده نشده باشد هم با شخص اهانت کننده بر طبق قانون و جزا برخورد خواهد شد.
از دیدگاه حقوقی، توهین ساده و توهین مشدد از دو نوع این تخلف به حساب می آیند.
توهین ساده
بر طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی اگر توهین به دیگری شامل حد قذف(نسبت دادن زنا و یا لواط) نباشد، برای آن جزای سنگین در نظر گرفته نمی شود. شلاق تا ۷۴ ضربه و پرداخت جزای نقدی از ۵۰ هزار تا ۱ میلیون ریال از مجازات توهین ساده به شمار می رود.
در این نوع از توهین برای اثبات تخلف فرد، باید صریح و عرف بودن توهین مورد بررسی قرار گیرد. یعنی گفتار یا کردار صورت پذیرفته را نتوان به چیز دیگری تفسیر نمود.
لازم به ذکر است توهین تنها در صورتی مورد پیگیری خواهد بود که به فردی زنده و حقیقی نسبت داده شود. توهین به دسته ای از مردم و یا فردی که فوت شده است جرم به حساب نمی آید.
حضوری و یا علنی بودن از لازمه های تحقق توهین به حساب می آیند و در صورت وجود یکی از آنها می توان اهانت را به صورت قانونی پیگیری نمود. توهین از طریق ایمیل، پیامک و توهین حضوری به حساب می اید و بر طبق قانون مشمول مجازات است. اهانت در اماکن عمومی حتی در صورتی که شاهدی وجود نداشته باشد هم از علنی بودن آن حکایت می کند و میتوان از طریق قانون پیگیری نمود.
توهین به مقدسات
اهانت به مقدسات در قانون کشور جرم می باشد. در صورتی که به مقدسات اسلام، پیامبران عظیم الشان، ائمه و حضرت فاطمه توهین شود به طوری که شامل حکم ساب النبی(توهین به پیامبر) باشد، قانون برای آن حکم اعدام در نظر گرفته است. در غیر این صورت اهانت کنندگانربه ۱ تا ۵ سال حبس محکوم می شوند. مقصود از مقدسات تمامی اشخاص و اماکنی هستند که در دین از قداست و جایگاهی ویژه و خاص برخوردار می باشند.
لازم به ذکر است منظور از پیامبران عظیم الشان تمامی پیامبران است و تنها پیامبران اولوالعظم را در شامل نمی شود.
توهین به رهبر فعلی
بر طبق ماده ۵۱۴ تعزیرات که در سال ۱۳۷۵ شمسی به تصویب رسید، اهانت به مقام رهبری جرم قلمداد می شود و مجازات آن ۶ ماه تا ۲ سال حبس خواهد بود. برای حفظ شان و مقام رهبری هرگونه توهینی به شخص اول مملکت جرم می باشد که البته این مسئله در مورد مقامات پایین تر صدق نمی کند.
این ماده از قانون در مورد اشخاصی که حالت متعادل روحی ندارند، اجرا نمی شود. اگر فرد بدون اطلاع از جایگاه مقام رهبری به وی اهانت کند نیز شامل مجازات نخواهد شد.
توهین به مقامات دولتی
با استناد به ماده ۶۰۹ قانون تعزیرات، بی احترامی و اهانت به روسای سه قوه، نمایندگان مجلس، وزرا و سایر کارکنان دولت جرم بوده و بر اساس قانون با اهانت کنندگان برخورد خواهد شد. مجازات متخلفان ۳ تا ۶ ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق و یا پرداخت نقدی ۵۰ هزار تا ۱ میلیون ریال خواهد بود.
توهین به مقامات سیاسی خارجی
با توجه به ماده ۵۱۷ قانون تعزیرات، اهانت به مقامات سیاسی خارجی که هم اینک در خاک ایران به سر میبرند، جرم بوده است و برای متخلفان جرم توهین ۱ تا ۳ ماه حبس در نظر گرفته می شود. البته این قانون تنها در مواردی که آن کشور هم برای مقامات ایرانی چنین قانونی در نظر گرفته باشد، اجرا می شود و در غیر این صورت با شخص اهانت کننده برخوردی نخواهد شد.
نظر کاربران
