1 - از آنجا که سعادت یک خانواده در گروی اخلاق و رعایت حریم آن است ؛ قانون نمی تواند به تنهایی ضامن خوشبختی و آرامش خانواده تلقی گردد و به نظر می رسد که قانون آخرین راه ، برای رفع اختلافات و منازعات خانوادگی باشد .
در ماده 1102 قانون مدنی آمده است : همین که نکاح بطور صحت واقع شد ، روابط زوجیت بین طرفین موجود ، وحقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود ؛ پس در تعریف روابط زوجیت باید آن را مطلق و معنایی گسترده دانست که همه روابط مالی و غیرمالی زوجین را در برمیگیرد و از حصار معنای لغوی و عرفی آن خارج می شود.
2 - در قانون ؛ آثار حقوقی نکاح بر دو بخش است بخشی دارای آثار مالی و بخشی دیگر در خصوص روابط غیر مالی می باشد . در این نوشتار ما جنبه غیرمالی (شخصی ) موضوع نکاح را از نظر می گذرانیم.
الف - حسن معاشرت
حسن معاشرت از ماده 1103 قانون مدنی استنباط می شود. ماده 1103 : ((قانون مدنی ایران ، زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند.))
معاشرت به معنای باهم زندگی کردن ، با یکدیگر دوستی و آمیزش داشتن است . هر امری که احترام و محبت را در این رابطه خدشه دار کند و یا از نظر عرف ناپسند تلقی گردد سوء حسن معاشرت است . اهمیت حسن معاشرت در خانواده را می توان از آیات و روایات موجود آشکارا دریافت.
خداوند متعال در آیه 19 سوره نساء می فرماید : ((با همسرانتان با اخلاق نیکو معاشرت نمایید )) .
همچنین در آیه 21 در سوره روم بیان می دارد : (( از نشانه های خداوند آن است که برای شما همسرانی آفرید که با آنان ارامش یابید و میان شما عشق و مهربانی برقرار ساخت )).
کاملترین مومنان از حیث ایمان خوش خلقترین آنهاست ، و شایسته ترین شما آنهایی است که با زنهایشان خوش رفتارند
فرستاده معصوم ، پیامبر رحمت (ص) نیز فرموده اند : (( جهاد زن خوب شوهرداری است ))
و در جایی دیگر نقل شده است : ((کاملترین مومنان از حیث ایمان خوش خلقترین آنهاست ، و شایسته ترین شما آنهایی است که با زنهایشان خوش رفتارند ))
برای نیل به هر مقصودی ابزاری نیاز است ،زندگی مشترک و داشتن روابط جنسی به طور متعارف را نیز می توان از لوازم حسن معاشرت دانست
ضمانت اجرای این تکلیف آن است که زن در صورت سو معاشرت ناشزه محسوب می شود و نفقه او ساقط خواهد شد و نیز شوهر می تواند الزام وی را از دادگاه بخواهد . اگر شوهر سوء معاشرت داشته باشد زن می تواند اجبار وی را از دادگاه بخواهد و اگر ادامه زندگی به دلیل عدم حسن معاشرت شوهر به حد عسر و حرج زن رسیده باشد وی می تواند با استناد به ماده 1130 قانون مدنی تقاضای طلاق کند.
ب معاضدت
ماده 1104 بیان می دارد : (( زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند )) هدف اصلی ازدواج همکاری در زندگی و اشتراک مساعی زن و شوهر در تامین سعادت و رفاه خانواده است . در این راستا وفاداری زن و شوهر از لوازم تشیید مبانی خانواده شمرده شده است.
نكته : به خاطر فرزندانتان زود ازدواج کنید!
یکی دیگر از اهداف ازدواج بقاء نسل و آماده کردن مردان و زنان آینده سرزمین است پس تربیت اولاد امر مهمی است که معاضدت زوجین را می طلبد و روابط گرم و حسنه در خانواده از ملزومات آن است.اعتقاد بر آن است که درصورت عدم معاضدت هریک از زوجین طرف دیگر می تواند به دادگاه مراجعه و الزام وی را بخواهد .
3 - اما برخی چون محقق داماد، این ماده را فاقد ضمانت اجرایی و آن راصرفا یک دستور اخلاقی می داند زیرا انجام خدمات منزل و مدیریت خانه و حتی تربیت اولاد از وظایف شرعی زن محسوب نمی شود.
4 - ماده 1105 : ((در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است )) باید گفت که در حقوق کشورهای بسیاری همانند حقوق ایران ریاست خانواده بر عهده مرد نهاده شده است .
در حقوق ایران این ماده بر مبنای فقهی آیه34 سوره نساء است : (( الرجال قوامون علی النساء)) در تحلیل این آیه مرد به عنوان ستون خانواده معرفی می شود که همان نقش قائم و نگهدارنده را دارد.
5 - ریاست خانواده از امور مربوط به نظم عمومی است و شوهر نمی تواند به اختیار یا ضمن یک قرارداد خصوصی از آن بگذرد . از آثار ریاست شوهر حق تعیین مسکن است علاوه بر آن شوهر می تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت خود یا زن باشد ، منع کند .
در تحلیل این ماده گفته شده است اگر خانواده را رئیسی نباشد و زن و مرد در اداره امور آن برابر باشند ناچار باید برای حل اختلاف خود در هر مورد به دادگاه رجوع کنند و همین امر ممکن است صلح و صفای خانواده را بهم بریزد و پایه های زندگی زناشویی را فرو ریزد. براستی ریاست مرد بر خانواده یک امتیاز یا برتری برای او محسوب نمی شود به نظر می رسد یک مسئولیت است که در راستای حفظ سلامت و استحکام خانواده باید بکار برده شود.
6 - ماده 1104 بیان می دارد : ( زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند) هدف اصلی ازدواج همکاری در زندگی و اشتراک مساعی زن و شوهر در تامین سعادت و رفاه خانواده است در این راستا وفاداری زن و شوهر از لوازم تشیید مبانی خانواده شمرده شده است
از دیگرآثار ریاست مرد برخانواده ، تکلیف تمکین برای زن است تمکین به دو معنای عام و خاص است . تمکین به معنای عام آن است که زن ریاست مرد برخانواده را بپذیرد و در حدود عرف و قانون کلام شوهر را اطاعت کند ، هرچند نباید مشورت را در این معنی نادیده گرفت زیرا خانواده محیطی است که از روی عشق و محبت بنیان گذاری شده است و رئیس و مرئوسی به معنای یک سازمان اداری وجود ندارد و عنایت به ماده 1103 در حسن معاشرت نیز آن را تایید می کند .
7 - مکین به معنای خاص آن است که زن نزدیکی جنسی با شوهر را به طور متعارف بپذیرد و جزمواردی که مانع موجهی داشته باشد از برقراری رابطه جنسی با او سرباز نزند هرچند منصفانه نخواهد بود اگر این رابطه را دوسویه نگاه نکنیم زیرا شوهر نیز مکلف است در حدود متعارف رابطه جنسی با زن داشته باشد و او را از این نظر تامین نماید در غیر اینصورت او بر خلاف حسن معاشرت با همسر خویش رفتار نموده است ..
نظر کاربران
