(ضم) مصدر فعل ثلاثی مجرد مضاعف از سه حرف اصلی (ض م م) و در معانی لغوی به معنای فراهم آوردن چیزی را به چیزی، وا هم آوردن، پیوستن، ضم کردن چیزی به چیزی، اضافه کردن، افزودن و فزودن آمده است. و (امین) نیز صیغه مبالغه از (امن) به معنای کسی که امانتدار بسیار خوبی است آمده است.
در مباحث فقهی و حقوقی (ضم امین) تنها با ولی قهری و متولی موقوفه ملازمه دارد بدین ترتیب که چنانچه افراد اخیرالذکر از وظایف قیمومت ، نظارت یا اعمال حق ولایت خیانت ، تخطی، تجاوز یا سرپیچی نمایند یا عدم رعایت غبطه صغیر یا مولی علیه را فراهم آورند (مثلاً محكوم به حبس گردند و یا محكومیت جزائی پیدا كنند) به نحوی که برای انجام وظایف مزبور به حکم مراجع قانونی غیرصالح تشخیص شوند از طرف حاکم شرع امینی بدانها افزوده می گردد.
نکات :
سرّ مطلب این است که ولایت پدر و جد پدری یا مادری (الاهم فالاهم فصاعداً) بر صغیر آن چنان استوار و مورد تاکید شارع مقدس قرار گرفته که در هیچ یک از موارد پیش گفته نمی توان ولی قهری یا متولی را از حق ولایت و تولی عزل نمود بلکه فقط باید امینی را جهت نظارت یا اقدام عملی حسب مورد منصوب نمود.
در تایید مطلب فوق ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی (اصلاحی ۱/۳/۱۳۷۹) مقرر می دارد : هرگاه ولی قهری طفل رعایت غبطه صغیر را ننماید و مرتكب اقداماتی شود كه موجب ضرر مولی علیه گردد، به تقاضای یكی از اقارب وی و یا به درخواست رییس حوزه قضایی پس از اثبات، دادگاه ولی مذكور را عزل و از تصرف در اموال صغیر منع و برای اداره امور مالی طفل فرد صالحی را به عنوان قیم تعیین می نماید.
همچنین اگر ولی قهری به واسطه كبر سن و یا بیماری و امثال آن قادر به اداره اموال مولی علیه نباشد و شخصی را هم برای این امر تعیین ننماید طبق مقررات این ماده فردی به عنوان امین به ولی قهری منضم می گردد.
پرسش وپاسخ های متداول :
آیا اگر متوفی چند همسر داشته باشد سهم الارث آنها هرکدام یک هشتم می باشد؟
خیر . یک هشتم بین تمام همسران هر تعداد که باشد تقسبم می شود مشروط بر داشتن فرزند غیر آن و نداشتن فرزند یک چهارم از اموال منقول و غبرمنقول ( با اصلاح قانون مدنی چون قبلا زوجه فقط از اعیان واشجار سهم می برد و از عرصه ارث نمی برد.) ارث می برد.
آیا اگر ولی قهری ( پدر بزرگ) پیر باشد یا خیانت در امانت کرد چه باید کرد امکان عزل ولی قهری وجود دارد؟ خیر نمی شود عزل کرد فقط ضم امین از سوی سرپرستی دادسرا برای مولی علیه در کنار پدربزرگ برای قیمومیت صغار انتخاب و انجام می گیرد.
آیا با وجود مادر برای صغار می توان کس دیگری را برای صغار که پدر آنها فوت کرده انتخاب کرد؟ خیر مادر برای صغار در قیمومیت الویت دارد مگر به جهت اعتیاد و جرایم موثر صلاحیت نداشته باشد به تشخیص اداره سرپرستی محجورین.
پدر چطور اگر مادر طلاق بگیرد یا طلاق داده شود حضانت طفل از آن کدام یک می باشد؟ تا 7 سالگی دختر یا پسر فرقی ندارد با مادر است اما بعد از 7 سالگی بچه تحویل پدر و فقط مادر حق ملاقات دارد مگر این دفعه پدر به جهت بیماری اعصاب یا ... اعتیاد و ... موارد آمده در قانون با تشخیص دادگاه صلاحیت نداشته باشد سلب حضانت و به مادر تحویل می شود.
آیا می شود زمان طلاق توافق و سرپرستی صغار به مادر داده شود ؟ انسان نمی تواند اهلیت تمتع را به صورت کلی از خود ساقط کند اما سلب اهلیت تمتع به صورت جزئی امکان دارد در هر حال پدر ولی قهری صغار تلقی ولی خود پدر می تواند نگهداری صغار را به مادر محول کند البته اینکه آیا اگر در حکم و دادگاه این مسئولیت را به مادر محول کرد می تواند رجوع کند و مادر را برخلاف حکم سلب حضانت کند؟ به نظر چنانچه عرض شد ولایت از ان پدر است و اگر توافق بر این اساس صورت و زوجه از مهریه خود از این جهت ابراء کرده یا در هرحال درحکم دادگاه حضانت به مادر داده شده است ، برابر با المومنون عند الشروطهم و اوفوبالعقود باید به این عهد خود وفا نماید مگر اینکه زوجه همسر اختیار کند یا صلاحیت عام خود را از دست بدهد باز دادگاه باید رسیدگی و تصمیم بگیرد .
شایان ذکر است برابر ماده 13 قانون لایحه حمایت از خانواده که دادگاه را مرجع تشخیص حضانت طفل یا به توسط مادر یا پدر تعیین می کند . حال چون برابر با حکم حضانت به مادر داده شده توسط همان دادگاه امکان تغییر حضانت می رود آنهم در صورت از دست دادن صلاحیت.
آیا پدر معتاد ولی ترک اعتیاد نموده حق حضانت صغار را بعد از طلاق دارد؟ بستگی به نظر دادگاه دارد که زمان ترک عدم تکرار و شغل و وضعیت معاش پدر و تمام این ها توسط دادگاه باید بررسی شود البته اصل بر این است پدر معتاد صلاحیت ندارد مگر خلاف آن ثابت شود لازم به ذکر است ولایت فهری پدر هرچند با اعتیاد ساقط نمی شود فقط حضانت به مادر با توجه به فقدان صلاحیت پدر به مادر داده می شود البته اگر مادر هم صلاحیت داشته باشد.
آیا مادر که حضانت صغار را بعد از طلاق دارد می تواند ازدواج کند ؟ خیر موجب اسقاط حق حضانت می شود مگر با اجازه دادستان ( اداره سرپرستی محجورین )
آیا در صورت عدم توانایی پدر بزرگ با خیانت در امانت و یا فقدان صلاحیت از ولایت قهری معزول می شود ؟ خیر فقط امینی انتخاب و به ولی قهری( پدربزرگ ) ضم می گردد.
زن هر موقع بخواهد می تواند از شوهر خود طلاق بگیرد؟ خیر مرد هر آن بخواهد با پرداخت حقوق مالی زوجه از مهریه گرفته تا نصف دارائی تحصیلی زمان زوجیت و اجرت المثل و جهازیه و نفقه ایام گذشته ... را به زوجه زمان طلاق داده و همسر خود را طلاق دهد اما زوجه نمی تواند هرموقع خواست از شوهر خود طلاق بگیرد مگر تخلف زوج از شروط ضمن عقد ( ازدواج بدون اجازه زن خود و یا دادگاه ، سو معاشرت با زوجه مستند به رای دادگاه با امکان اثبات ، بیماری صعب العلاج ، فرزند دار نشدن مستند به گواهی پزشکی قانونی ، ارتکاب جرایم موجب هتک حیثیت خانواده ، عسر و حرج زوجه ، عدم پرداخت نفقه تا 6 ماه زوجه از طرف شوهر و عدم امکان الزام ، اعتیاد مضر ، ترک زندگی (( در کل تخلف از هریک از بندهای شروط ضمن نکاح )) موارد امده در ماده 8 قانون لایحه حمایت خانواده مصوب 1353 ) در این شرایط فقط امکان گرفتن طلاق برای زوجه وجود دارد و غیر از شروط اگر زوجه ثابت کند ادامه زندگی موجب تنگنا و عسرو حرج برای زوجه است می تواند با مراجعه به محاکم تقاضای طلاق کند و یک مورد دیگر هم اینکه زوج تعریف یا وصف های از خود در قبل ازدواج نموده اعم از تحصیلات یا مال یا شغل و مراتب در سند نکاحیه ثبت یا عقد بر ان اساس انجام گرفته ((و بتوان ان را ثابت کرد ))و بعدا معلوم شود دروغ و فریب بوده و شوهر فاقدآن وصف ها بوده است برابر با ماده 1128 قانون مدنی می تواند به جهت تخلف از شرط وصف طلاق بگیرد .البته مرد نیز متقابلا اگر زوجه این دروغ ها و وصف ها را مدعی شده می تواند عقد را فسخ و قبل از نزدیکی باشد مهریه نیز به زوجه تعلق نمی گیرد ولی بعد از نزدیکی باشد موجب سقوط مهریه نیست.
نظر کاربران
