ارث مادر به فرزندانتمامی خویشاوندان متوفی با همدیگر از او ارث نمی برند بلکه وجود خویشاوندان نزدیکتر خویشاوندان دورتر را از ارث محروم می نماید. همچنین وجود بعضی از خویشاوندان مانع می شود که بعضی از ورثه تمام یا قسمتی از سهم خود را از ارث ببرند.
دسته اول: پدر و مادر دسته دوم: اولاد و نوه و نبیره وپدر و مادر میت در کنار اولاد او و در صورتی که متوفی اولاد نداشته باشد در کنار نوه و در صورت نداشتن نوه در کنار نبیره و از متوفی ارث می برند.از این رو نه فرزندان متوفی مانع ارث بردن پدر و مادر او می شوند و نه پدر و مادر متوفی مانع ارث بردن فرزندان. فقط باید توجه داشت با وجود فرزند (دختر یا پسر) نوه ها یا نبیره ها ارث نمی برند. در واقع هنگامی نوه ها در کنار پدر و مادر متوفی ارث می برند که فرزندان متوفی در زمان مرگش زنده نباشند. این مورد درباره نبیره های متوفی نیز صدق می کند یعنی نبیره ها هنگامی در کنار پدر و مادر ارث می برند که در زمان مرگ مورث، فرزندان یا نوه های او زنده نباشند.
مثال: فرض کنیم آقای (الف) فوت می کند. در زمان فوت او:اگر فقط پدرش وارث او باشد (متوفی فرزندی نداشته باشد و مادر متوفی در قید حیات نباشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به پدر او تعلق می گیرد. اگر فقط مادرش وارث او باشد (متوفی فرزندی نداشته باشد و پدر متوفی در قید حیات نباشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به مادر او تعلق می گیرد. اگر فقط یک دختر وارث او باشد (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند پسر نداشته باشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به دختر او تعلق می گیرد.
اگر فقط یک پسر وارث او باشد (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند دیگری نداشته باشد): در این صورت تمام اموال باقی مانده از متوفی (ترکه) به پسر او تعلق می گیرد. اگر فقط پدر و مادرش وارث او باشند (متوفی فرزندی نداشته باشد): در این صورت یک سوم از ترکه به مادر و دو سوم به پدر متوفی می رسد.در این حالت اگر متوفی علاوه بر پدر و مادر دارای چند خواهر یا برادر نیز باشد، گرچه از ترکه سهمی ندارند ولی موجب خواهد شد که مادر نتواند بیش از یک ششم از ترکه ارث ببرد.برای اینکه برادر و خواهر متوفی مانع از تعلق گرفتن بیش از یک ششم از ترکه به مادر شوند میت باید لااقل دو برادر یا یک برادر یا دو خواهر یا چهار خواهر داشته باشد و پدر آنان نیز زنده باشد و از ارث ممنوع نباشند مگر به سبب قتل و اینکه برادر و خواهرها یا از یک پدر و مادر باشند یا از یک پدر. به این حالت به اصطلاح حجب گفته می شود و می گویند: مادر حاجب دارد.
اگر فقط چند پسر وارث او باشند (والدین متوفی در قید حیات نباشند و فرزند دختر نداشته باشد): در این صورت تمامی ترکه به طور مساوی بین پسران متوفی تقسیم می شود و اگر بعضی از ورثه او پسر و برخی دختر باشند: در این صورت پسران دو برابر دختران ارث می برند. (برای مثال اگر فردی سه پسر و دو دختر داشته باشد، ترکه به هشت قسمت تقسیم می شود و سهم هر دختر یک هشتم و سهم هر پسر دو هشتم از ترکه خواهد بود).اگر فقط نوه ها وارث او باشند (والدین و فرزندان متوفی در قید حیات نباشند): در این صورت نوه ها جانشین فرزندان متوفی محسوب شده و حسب مورد سهم پدر و مادر خودشان را می برند برای مثال در فرض قبلی نوه های دختری یک هشتم و نوه های پسری دو هشتم ارث می برند.
البته در میان خود آنان نیز سهم پسر دو برابر دختر است یعنی اگر از نوه دختری یک نفر دختر و یک نفر پسر باشد سهم پسر از یک هشتم دو برابر است که می شود دو سوم از یک هشتم.اگر پدر و مادر همراه با یک دختر ورثه او باشند (متوفی فرزند پسر نداشته باشد): هر یک از پدر و مادر یک ششم از ترکه و دختر یک دوم ارث می برد. در اینجا یک ششم از ترکه اضافه می آید که باقی مانده به نسبت سهم هر یک از وراث بین آنان تقسیم می شود، مگر آن که مادر حاجب داشته باشد که از یک ششم باقی مانده چیزی به ارث نمی برد.اگر پدر یا مادر با یک دختر ورثه او باشند (متوفی فرزند پسر نداشته باشد و یکی از والدین او قبلاً فوت کرده باشند) در این صورت پدر یا مادر یک ششم و دختر یک دوم ارث می برد. در اینجا نیز یک سوم از ترکه باقی می ماند که به نسبت سهام ورثه بین آنان تقسیم می شود.اگر پدر یا مادر یا هر دو با چند دختر ورثه او باشند (متوفی فرزند پسر نداشته باشد): در این صورت اگر والدین متوفی هر دو در قید حیات باشند، به هر کدام یک ششم از ترکه و دوسوم مابقی به دختران می رسد، اما اگر تنها یکی از والدین در قید حیات باشد، یک سوم از ارث به او و دو سوم بقیه به دختران می رسد.اگر از ترکه اضافه ماند، بین تمام ورثه به نسبت سهم شان تقسیم می شود.اگر پدر یا مادر یا هر دو به اتفاق پسر و دختر ورثه او باشند: هر یک از پدر و مادر یک ششم و بقیه به فرزندان می رسد که سهم پسر دو برابر دختر است.
چنانچه همه فرزندان دختر یا همه پسر باشند، بقیه به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود.در تمام فرض های عنوان شده چنانچه مرد، همسری داشته باشد که در زمان فوت او زنده باشد، او نیز جزو ورثه وی محسوب می شود و چنانچه او فاقد فرزند یا نوه باشد، سهم همسرش یک هشتم است.البته همسر (زوجه) از اموال منقول، قیمت بنا و درختان را از ترکه ارث می برد. بنابراین اگر از مرد یک دستگاه خودرو، یک قطعه زمین همراه با ساختمان و ۱۰ اصله درخت گردو به ارث بماند، زن فقط از قیمت ساختمان و گردو و اصل خودرو ارث می برد و نه از عین قیمت زمین و ساختمان و درخت. اگر شوهر فوت کند و وارثی جز همسرش نداشته باشد، بقیه اموال او جزو اموال بلاوارث (بدون وارث) محسوب می شود و در اختیار حاکم قرار می گیرد.در مورد زنی که فاقد فرزند و نوه باشد، پس از فوتش، شوهرش یک دوم از کل ترکه اش را به ارث می برد، اما در صورت داشتن فرزند یا نوه، یک چهارم از کل ماترک به شوهر ارث می رسد.
اگر زنی فوت کند و دارای پدر و مادر و زوج و چند دختر و پسر باشد، سهم هر یک از وراث چگونه تعیین می شود؟در این باره باید گفت: سهم پدر یک ششم، سهم مادر یک ششم و سهم زوج یک چهارم خواهد بود که جمع آن چهارده بیست و چهارم می شود. ده بیست و چهارم مابقی بین فرزندان (بر مبنای پسران دو برابر دختران) تقسیم می شودسهم الارث دختر از مادر طبق اصلاحیه قانون جدید چطور است؟در این مقاله به بررسی سهم الارث دختر از مادر در تمامی شرایط پرداخته ایم. طبق قانون قبل از اصلاح، اگر فردی دارای هیچ مال منقولی نبود مانند پول نقد، طلا و جواهر و وسیله نقلیه، اما دارای چندین ملک مزروعی بود، به همسرش هیچ ارثی نمی رسید و تنها در صورت داشتن بنا و ساختمان و درخت، زن از قیمت آن ها ارث می برد.براساس قانون جدید، اگر فردی دارای زمین باشد، زن از قیمت آن ارث می برد که این به نفع زنانی است که همسرانشان دارای اراضی زراعی هستند.طبق تبصره ماده ۹۴۶ اصلاحی قانون جدید، ارث زن در مورد همسرش که پیش از این قانون فوت شده اما اموال وی تقسیم نشده است اجرا می شود.براساس این تبصره اگر فردی در سال های قبل فوت کرده اما هنوز اموالش تقسیم نشده است اموالش طبق قانون جدید تقسیم می شود. زن متوفی می تواند سهم الارث خود را از اموال متوفی (منقول و غیرمنقول) مطالبه کند و اگر قبل از تصویب این قانون اموال متوفی تقسیم شده باشد، زن نمی تواند تقسیم مجدد آن را براساس قانون جدید بخواهد.سهم الارث زن متوفیاگر تنها وارث متوفی زن باشد.
اگر یک زن هست یک چهارم ترکه را ارث می برد و اگر دو زن هست هر کدام یک هشتم ترکه را ارث می برند و اگر سه زن هستند هر کدام یک دوازدهم ترکه را ارث میبرند و اگر چهار زن باشند هر کدام یک شانزدهم ترکه را ارث میبرند. اگر تنها وارث متوفی زن و فرزند (دختر و پسر) باشند. یک هشتم ترکه به زن او تعلق می گیرد و بقیه بین فرزندان او بطوری که نصیب پسران دو برابر دختران باشد تقسیم می شود. اگر تنها وارث متوفی زن و پدر و مادرش باشند. سه دوازدهم ترکه به زنش می رسد. وچهار دوازدهم ترکه به مادرش می رسد و باقی مانده که پنج دوازدهم هست به پدرش می رسد. اگر متوفی زن و فرزند (دختر و پسر) و پدر و مادر داشته باشد. پدر او یک ششم و مادر او نیز یک ششم و زن او یک هشتم از ترکه را به ارث می برند و بقیه بین فرزندان تقسیم می شود بطوری که نصیب پسران یا پسر دو برابر دختران یا دختر باشد.سهم الارث دختر متوفیاگر تنها وارث متوفی دختر او باشد همه ترکه به سهم الارث دختر تعلق می گیرد. اگر تنها وارث متوفی چند دختر باشند همه ترکه بین آنها به طور مساوی تقسیم می شود. اگر تنها وارث متوفی پسران و دختران او باشند همه ترکه بین آنها تقسیم می شود بطوری که نصیب پسران دو برابر دختران باشد. در این مسأله فرقی بین یک یا چند پسر و همچنین یک یا چند دختر نمی کند و در هر صورت ترکه باید طوری تقسیم شود که نصیب پسران دو برابر دختران باشد. اگر تنها وارث متوفی چند دختر و مادرش باشند. یک ششم ترکه به مادر تعلق می گیرد و چهار ششم ترکه بین دختران بطور مساوی تقسیم می شود. و یک ششم باقی مانده تقسیم بر پنج می شود و یک پنجم آن به مادر و چهار پنجم آن بین دختران بطور مساوی تقسیم می شود.
اگر تنها وارث متوفی یک دختر با پدر و مادرش باشد. یک ششم ترکه به پدر و یک ششم به مادر و سه ششم به دختر تعلق میگیرد و باقی مانده که یک ششم می باشد تقسیم بر پنج می شود و یک پنجم آن به پدر و یک پنجم به مادر و سه پنجم به دختر تعلق می گیرد. اگر تنها وارث متوفی چند دختر با پدر و مادر متوفی باشند. یک ششم ترکه به پدر و یک ششم به مادر و بقیه که چهار ششم می باشد بین دختران به طور مساوی تقسیم می شود. اگر تنها وارث متوفی فرزند (دختر و پسر) و زنش باشند. یک هشتم ترکه به زن او تعلق می گیرد و بقیه بین فرزندان او بطوری که نصیب پسران دو برابر دختران باشد تقسیم می شود. اگر تنها وارث متوفی دختر و پسر و پدر و مادر متوفی باشند. یک ششم ترکه به پدر و یک ششم ترکه به مادر و بقیه که چهار ششم می باشد بین دختران و پسران تقسیم می شود بطوری که نصیب پسران دو برابر دختران باشد. اگر متوفی فرزند (دختر و پسر) و زن و پدر و مادر داشته باشد. پدر او یک ششم و مادر او نیز یک ششم و زن او یک هشتم از ترکه را به ارث می برند و بقیه بین فرزندان تقسیم می شود به طوری که نصیب پسران یا پسر دو برابر دختران یا دختر باشد.سهم الارث دختر از مادر متوفیاگر تنها وارث متوفی مادر او باشد همه ترکه به مادر او تعلق می گیرد. اگر تنها وارث متوفی مادر و پدر او باشند. یک سوم ترکه به مادر او و دو سوم ترکه به پدرش تعلق می گیرد. اگر تنها وارث متوفی مادر و چند دختر باشد. یک ششم ترکه به مادر تعلق می گیرد و چهار ششم ترکه بین دختران بطور مساوی تقسیم می شود و یک ششم باقی مانده تقسیم بر پنج می شود و یک پنجم آن به مادر و چهار پنجم آن بین دختران بطور مساوی تقسیم می شود.
اگر تنها وارث متوفی مادر و پدرش با یک دختر باشند. یک ششم ترکه به پدر و یک ششم به مادر و سه ششم به دختر تعلق میگیرد و باقی مانده که یک ششم می باشد تقسیم بر پنج می شود و یک پنجم آن به پدر و یک پنجم به مادر و سه پنجم به دختر تعلق می گیرد. اگر تنها وارث متوفی مادر و پدرش با چند دختر باشند. یک ششم ترکه به پدر و یک ششم به مادر و بقیه که چهار ششم می باشد بین دختران به طور مساوی تقسیم می شود. اگر تنها وارث متوفی مادر و پدر و زنش باشند. سه دوازدهم ترکه به زنش می رسد. و چهار دوازدهم ترکه به مادرش می رسد و باقی مانده که پنج دوازدهم هست به پدرش می رسد. اگر تنها وارث متوفی مادر و پدرش با دختر و پسرش باشند. یک ششم ترکه به پدر و یک ششم ترکه به مادر و بقیه که چهار ششم می باشد بین دختران و پسران تقسیم می شود بطوری که نصیب پسران دو برابر سهم الارث دختر باشد. اگر متوفی مادر و پدر و زن و فرزند (دختر و پسر) داشته باشد. پدر او یک ششم و مادر او نیز یک ششم و زن او یک هشتم از ترکه را به ارث می برند و بقیه بین فرزندان تقسیم می شود به طوری که نصیب پسران یا پسر دو برابر دختران یا دختر باشد.
ارث نوزاد و شرح اطلاعاتی از ارث نوزاد قانون مدنی در ماده ۸۷۵آیا میدانید نوزاد به محض متولد شدن فقط یک گریه کند و بمیرد به او ارث تعلق میگیرد ؟قانون مدنی ارث نوزاد در ماده ۸۷۵ چنین گفته است :ارث نوزادشرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد، در صورتی ارث میبرد که نطفه او حین الموت منعقد بوده و زنده هم متولد بوده و زنده هم متولد شود، اگر چه فورا پس از مرگ بمیرد.وصیت نامه و چند نکته جالب درباره تنظیم وصیت نامه برای جنینوصیت نامه در بیشتر موارد موضوع جنجالی و گاهی هم طنز فیلم و سریال های تلویزیونی بوده و عموماً با سوژه قرار دادن موارد خاص برای وصیت تصویری از یک وکیل و یا صندوق امانات بانک را ترسیم کردند که افراد یک خانواده فامیلی در انتظار باز کردن پاکت وصیت نامه توسط فردی هستند که وصیت نامه را به امانت نگهداری کرده در برخی از فیلم ها هم یک آدم فقیر به صورت کاملاً ناگهانی وارث یک ثروت هنگفت شده و ماجراهای جالبی که در پس از این ماجرا برایش رخ می دهد؛ اما به راستی یک وصیت نامه ازز نظر حقوقی چه ویژگی هایی دارد؟وصیت نامه به صورت رسمی، سرّی و خود نوشت است هر چند محتوای وصیتنامه متفاوت است که گاهی مالکیت اموال موضوع وصیت است و البته گاهی هم مأموریتی به فردی داده می شود که به انجام کاری وصیت شده و در قانون وصیت نامه به اصطلاح حقوقی خود عهدی و تملیکی تقسیم شده است.
قانون شرایط و ویژگی های خاصی را برای انواع وصیت نامه ذکر کرده است که یکی از نکات مهم آن پذیرفتن موضوع وصیت از سوی فردی است که خطاب وصیت نامه قرار گرفته؛ البته در قانون از وصیت کننده بهه عنوان موصی و از کسی که به نفع او وصیت شده است با عنوان موصی له، یاد شده و خوب است که مردم نیز با اصطلاحات قانونی و حقوقی آشنا شوند.وصیت نامه و قبول آن یک رکن اصلیموضوعی که بر سر آن بحث است این است که آیا از زمان قبول موضوع وصیت توسط موصی له مالکیت در وصیت نامه های تملیکی محقق می شود و یا از این موضوع به زمان فوت وصیت کننده مربوط است که می توان با توجه به شرایط حقوقی حاکم بر وصیت نامه که پذیرش مخاطب وصیت از ارکان تحقق وصیت نامه است، اینطور استنباط کرد که از همان زمان پذیرش وصیت نامه توسط او مالکیت و آثار آن نیز پذیرفته می شود البته اگر ثابت شود که اراده دو طرف وصیت مالکیت پس از فوت است باید بهه همان صورت عمل شود.
با توجه به اینکه موضوع وصیت شامل اموال و یا تعهد هر کدام اثار و تبعات خاص خود را دارد از جمله مسائل مالی و مزایا و منافع حاصل و ناشی از آن که می توان تصور کرد باغی محصول دارد و این محصول از زمان فوت مالک آن تاا زمانی که رضایت طرف وصیت نامه اعلام شود، به چه کسی تعلق می گیرد و یا ملکی که رسیدگی به آن مستلزم هزینه هایی است و البته عوارض و سایر امور مالی که می تواند بر اموال تعلق گیرد.شخصی که به نفع او وصیتی شده است نیز می تواند محل بحث قانونی باشد، اگر این شخص به سن قانونی نرسیده باشد یا بخشی از وصیت نامه را قبول و مابقی را رد کند که در این صورت مالک همان بخش از وصیت نامه می شود که قبول کرده است و در مورد سایر بخش های وصیت نامه مسئولیتی ندارد.برای جنین هم می توان وصیت نامه تنظیم کرد؟مهم است که شخصی که وصیت می نویسد در زمان نوشتن وصیت خود ویژگی های قانونی و سلامت عقلی را داشته باشد البته محروم کردن یک یا چند نفر از ورثه در وصیت نامه قابل قبول نیست و طبق قانون وصیت برای دارایی و اموال از سوی صاحب آن تا میزان یک سوم قانونی است و بیشتر از آن بستگی به نظر مساعد و مثبت ورثه فرد دارد.
در امور غیر مشروع هم نمی توان وصیت کرد و در مورد اموال دیگران هم وصیت کردن اعتباری ندارد؛ اما می توان نسبت به اموالی که در آینده به وجود می آید وصیتت نوشت مثل محصول یک کارخانه و یا هر چیزی که در زمان نوشتن وصیت وجود ندارد اما در آینده به دست می آید و جزء اموال فرد خواهد بود.پرداخت دیون او از اموالی که داشته از جمله حقوق فرد فوت شده و البته بدهکاران او است همینطور هزنیه کف و دفن میت و هزنیه های ضروری که برای نگهداری و اداره اموال او لازم است مثل اینکه او اموالی دارد که نیاز به خرج و مجارج برای سالم ماندن دارند در مورد پرداخت بدهی و دین فرد فوت شده نیز باید اولویت رعایت شود زیرا برخی از دین ها دارای با شرایطی مثل داشتن وثیقه در اولویت هستند.می توان برای فردی که هنوز متولد نشده هم وصیت کرد اما اینکه وصیت در مورد او قابل اجرا شود بستگی به متولد شدن او دارد و اگر زنده متولد نشود در صورتیکه بر اثر ارتکاب یک جرم سقط شود همچنان طرف وصیت است و اموالی که ارث برده است به ورثه آن جنین می رسد البته اگر سقط جنین به دلیل ارتکاب جرمی باشد که مانع از ارث شود، دیگر موضوع وصیت از جنین به ورثه او منتقل نمی شود زیر قانون پیش بینی کرده که اگر فردی کشته شود ارث او به قاتل نمی رسد.
نظر کاربران
