از جمله برای کارگرانی که به شیوه قراردادی کار می کنند و همزمان با پایان سال باید نگران باشند که آیا کارفرمایانشان این قرار داد را برای یک سال دیگر تمدید می کنند یا باید منتظر آمدن فهرست سیاه تعدیل نیرو باشند که قرار است شب عیدشان را تلخ کند؛ سناریویی که هر سال تکرار می شود و کارفرمایان به خاطر وضعیت مالی و اقتصادی نامساعدشانن مجبورند چند نفری را از کار بیکار کنند. بعد هم منتظر شکایت و نوبت دادگاه می رسد.
به عنوان یکی از حمایت های تامین اجتماعی است که کارگر پس از بیکار شدن و به عنوان جبران مالی به طور ماهیانه تا زمان یافتن کار جدید دریافت می کند تا از این طریق برخی از مسائل و مشکلاتی را که بر زندگی خانوادگی و اجتماعی اش تأثیر می گذارد را مهار کند.
حمایت های ناشی از بیمه بیکاری از مدرن ترین حمایت های اجتماعی از قشر کارگری می باشد که امروزه در 65 کشور جهان در حال اجراست و میزان دریافت آن در هر کشور متفاوت است.
بیمه بیکاری در ایران طبق شرایط و ضوابط خاصی از سال 1366 به مرحله اجرا در آمد که پس از سه سال اجرای آزمایشی در سال 1369 این قانون به صورت دائمی درآمد. تا چنانچه بیمه شده مشمول قانون کار و تامین اجتماعی بدون میل و اراده خود بیکار شد بتوانند درصورت معرفی توسط واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و احراز شرایط قانونی به نسبت سوابق پرداخت حق بیمه از حمایت بیمه بیکاری برخوردار شود که طبق آخرین آمار تا پایان خرداد سال جاری تعداد ۲۶۰ هزار نفر مقرری بگیر بیمه بیکاری در کل کشور داشتیم.
در این میان آنها که مختصر آشنایی با قانون کار دارند و خوش شانس تر هستند بعد از چند ماه پیگیری و دوندگی از مزایای دریافت مقرری بیمه بیکاری برخوردار می شوند و آنها که شانس و شرایطش را ندارند باید یک کفش آهنین پوشیده و به جست و جوی کاری دیگر بروند. این داستان غم انگیز برخی از کارگرانی است که در کشور ما به شکل قرار دادی با داشتن سابقه بیمه کار می کنند و البته بد شانس تر از آنها کسانی هستند که حتی از سوی کارفرمایانشان بیمه هم نمی شوند.
دکتر غلامرضا مولابیگی، حقوقدان، در باره شرایط دریافت بیمه بیکاری به ایران گفت: یکی از تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در قبال بیمه شدگان پرداخت مقرری بیمه بیکاری است که به موجب قانون بیمه بیکاری مصوب ۱۳۶۹ پرداخت آن تحت شرایطی برای برخی از بیمه شدگان تجویز شده است و این مقررات درباره کارگرانی اجرا می شود که آماده خدمت بوده و بدون میل و اراده خود بیکار می شوند و بدین لحاظ کاملاً جنبه حمایتی داشته و از نوع مقررات آمره است و توافق کارگر و کارفرما تأثیری در برخوردارر نشدن کارگر واجد شرایط از دریافت مقرری بیمه بیکاری ندارد.
براساس قانون بیمه بیکاری، چنانچه بیمه شده ای به علت تغییرات ساختار اقتصادی کارگاه مربوطه و به تشخیص وزارت خانه ذیربط و تائید شورای عالی کار ، بیکار موقت شناخته شود و همچنین بیمه شدگانی که به علت حوادث غیر مترقبه مانند سیل ، زلزله ، جنگ ، آتش سوزی بیکار شوند، می توانند از مقررات این قانون استفاده نمایند. تشخیص ارادی بودن یا غیرارادی بودن بیکاری بیمه شده، بر عهده کمیته ای متشکل از نمایندگان این سازمان و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه شده است. شعب سازمان تامین اجتماعی در سراسر کشور با بررسی پرونده فرد بیکار محاسباتی را انجام می دهند و میزان و مدت پرداختی را مشخص می کنند.
تمام کارگران مشمول قانون کار، تامین اجتماعی که در اثر حادثه ناشی از سیل از کار بیکار شده اند حتی اگر کمتر از شش ماه بیمه پردازی داشته باشند مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد.
گفتنی است، مقرری بیمه بیکاری افراد واجد شرایط از روز اول بیکاری بیمه شده قابل پرداخت است و همچنین مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جز سوابق پرداخت حق بیمه بیمه شده محسوب می گردد.
گفتنی است، در قانون مربوط به حق بیمه بیکاری شرایطی لحاظ شده که پیرو این قانون اتباع خارجی مشمول دریافت بیمه بی کاری نمی شوند.
به گفته این حقوقدان افرادی که مشمول این قانون می شوند چهار گروه هستند.
نخست بیمه شدگانی که تابع قانون کار هستند. البته در این باره نیاز به توضیح مختصری وجود دارد و آن اینکه مشمولین تأمین اجتماعی فقط کارگران موضوع قانون کار نیستند و کارکنان برخی از نهادهای عمومی و دولتی که تحت شمول قانون کار نیستند و برخی از اصناف مانند رانندگان و حتی بیمه شدگان اختیاری و صاحبان حرف و مشاغل آزاد نیز از جمله مشمولین قانون تأمین اجتماعی هستند. گروه دیگری که مشمول دریافت قانون بیمه بیکاری می شوند کارآموزان هستند. سومین گروه نمایندگان کارفرمایان و گروه چهارم کارفرمایان هستند.
بیمه شده بیکار، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، باید حداکثر ظرف مدت 30 روز از تاریخ بیکاری موضوع را به واحد تعاون ،کار و رفاه اجتماعی ذیربط اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند.
بیمه شدگان بیکار، در صورت احراز شرایط زیر، استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را دارند:
مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشند. حتما به صورت غیر ارادی بیکار شده باشد. تبعه کشورهای خارجی نباشند. مستمری بگیر بازنشسته و یا از کارافتاده کلی نباشند. بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. در زمره صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری نباشد.
بیمه شدگانی که به دلیل حوادثی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی بیکار شدند نیاز به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند را دریافت خواهند کرد.
عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه) اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه اصل و کپی کارت ملی اصل و کپی گواهی کار از شرکت اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان) کپی صفحه اول دفترچه بیمه
بیمه بیکاری برای حمایت از بیمه شدگان کارگر است و کارفرمایان ممکن است براساس بیمه صاحبان مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری اقدام به پرداخت حق بیمه کنند، بنابراین آنها مشمول استثنای مذکور در بند ۲ ماده یک قانون بیمه بیکاری بوده و از شمول این قانون خارج خواهند بود. این حقوقدان در ادامه گفت: هر چند از ماده یک قانون کار استنباط می شود که کارگران موضوع این قانون همگی از مشمولین بیمه بیکاری هستند ولی براساس برخی از قوانین، کارگاه هایی از شمول قانون کار خارج شده اندد که عبارتند از: کارگاه های خانوادگی، طبق ماده ۱۸۸ قانون کار، کارگاه های کوچک، طبق ماده ۱۹۱ قانون کار، و کارگاه های دارای ۵ نفر کارگر و کمتر که طبق قانون معافیت کارگاه ها و مشاغل دارای ۵ نفر کارگر و کمتر از شمول قانون کار تا پایان برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب سال ۷۸ معاف شناخته و طبق تبصره یک آن پرداخت حق بیمه بیکاری را به اختیار و توافق کارگر و کارفرما موکول کرده است.
نظر کاربران
