بیمه ی باربری از آن دسته بیمه هایی است که در صورت خسارت، زیان و ضرر کالاها در هنگام جابجایی موظف است که تمامی هزینه ها را پرداخت و جبران خسارت کند.
اصولا بیمه حمل و نقل کالا پوششی است که بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه متناسب با پوشش بیمه ای از بیمه گذار، تعهد میکند که چنانچه کالای مورد بیمه در جریان حمل و جابجایی از مبدا به مقصد مندرج در بیمه نامه و به علت وقوع یکی از خطرات مندرج در بیمه نامه تلف و یا دچار خسارت شد و یا بیمه گذار براساس قوانین و مقررات بین المللی متحمل پرداخت هزینه های ی گردید، زیان وارد به کالا را جبران کرده و هزینه ها را هم بپردازد. البته علاوه بر پوشش های گفته شده، در بعضی از موارد زیان و خسارات وارد به اشخاص ثالث هم تحت پوشش این بیمه نامها قرار میگیرد.
حمل و نقل و جابجایی کالا ممکن است توسط وسایل حمل و نقل مختلف مانند کشتی، هواپیما، کامیون و قطار انجام پذیرد. به همین دلیل در این سرفصل بیمه حمل و نقل کالا را به سه بخش عمده و اساسی به شرح زیر تقسیم میکنیم :
بیمه پیمانی است که بر پایه آن شرکت بیمه یا بیمه گر تعهد می کند در برابر مقدار پولی که فرد یا شرکت دیگری به عنوان بیمه گذار به او پرداخت می کند، زیان وارد شده به بیمه گذار را در پی رویدادی ناخواسته جبران کند. بیمه نیز همچون سایر پدیده های اجتماعی سیر تکاملی خود را در طول زمان سپری نموده تا به شکل امروزی درآمده است.
در بسیاری از مواقع اجازه استفاده از وسایل مختلف حمل کالا در بیمه نامه داده میشود و در نتیجه کالا با کشتی،کامیون و قطار و احتمالا با هواپیما حمل میشود و به همین دلیل اینگونه بیمه نامها مورد تقاضای متصدیان حمل و نقل است که، آزادی عمل بیشتری را در اختیار آنها قرار میدهد. بنابراین چنانچه کالا تمام مسیر حمل را با یک وسیله نقلیه طی کند، بارنامه مربوط به آن وسیله حمل صادر میشود و در نتیجه بیمه نامه هم بر همان اساس صادر می گردد.
قرارداد بیمه باربری دریایی، قراردادی است که براساس آن بیمه گر تعهد میکند که خسارات وارد به کالای مورد بیمه را که در جریان حمل بر اثر حوادث دریا حادث شده باشد با توجه به شرایط و استثنائات بیمه نامه جبران کند. باید به این واقعیت توجه کرد که تعهد بیمه گر در جبران خسارت واردصرفاً مربوط به مواردی است که تلف کالا و یا خسارت ناشی از خطرات دریا و یا حوادث وسیله نقلیه باشد. در ایران شرکتهای بیمه به طور معمول ، بیمه نامهای باربری دریایی خود را براساس شرایط بیمه نامهای انستیتوی بیمه گران لندن صادر میکند، یعنی این که صنعت بیمه کشور پذیرای اصول و مقررات یکنواخت بازارهای بیمه جهانی شده است تا داد و ستد اتکایی هم در این زمینه تسهیل شده باشد.
نگاهی به حجم واردات و صادرات کالا چه قبل و چه بعد از انقلاب گویای فعالیتهای اقتصادی کشور است و اهمیت استراتژیک بیمه نامه حمل و نقل دریایی، زمینی و هوایی را نشان میدهد.کالای خریداری شده بدون در نظر گرفتن نحوه خرید آن به وسیله خریدار و یا فروشنده بیمه میشود. در بیمه نامه باربری دریایی، بیمه گر تعهدات خود را در قبال بیمه گذار به روشنی در بیمه نامه تصریح و استثنائات را مشخص میکند. به منظور ارائه یک تقسیم بندی مفید و ساده، بیمه نامهای باربری را برحسب نوع بیمه نامه و نوع کالای مورد حمل میتوان به چهار گروه اصلی و اساسی تقسیم کرد که به اختصار به شرح آنها می پردازیم . قبل از ورود به بحث درباره انواع بیمه نامهای باربری، لازم است این مسئله توضیح داده شود که بیمه بدنه کشتی، خسارت همگانی، هزینه ای نجات ،عدم تحویل کالا و خطر جنگ در طبقه بندی بیمه های دریایی قرار میگیرد.
بیمه ی باربری صادراتی
باربری وارداتی
باربری داخلی
باربری صادراتی
تمامی کالاهایی که از کشور ایران به دیگر کشورها صادر می شوند پیش از صادر شدن موظف به بیمه ی صادراتی هستند.
شامل آن دسته از کالاهایی می شود که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی از دیگر کشورها خریداری شده و اگر این خریدها بدون انتقالات ارزی صورت گرفته باشد، وارد کنندگان با توجه به تبصره ی ب ماده ۷۰ قانون بیمه ی مرکزی ایران موظف به اخذ بیمه برای کالاهای خود می باشند.
این نوع بیمه ها زمانی صادر می شوند که کالایی در داخل کشور به یک یا چند مکان فرستاده شود در نتیجه باید در داخل کشور بیمه شوند، که این نوع بیمه شامل دو دسته خطرات اصلی و خطرات فرعی می شود.
بیمه گر: شرکت بیمه ای است که مشخصات آن در بیمه نامه نوشته شده است و در ازای دریافت حق بیمه، متعهد به جبران خسارت های احتمالی طبق شرایط مندرج در بیمه نامه می شود.
بیمه گذار: بیمه گذار شخص حقیقی یا حقوقی مذکور در بیمه نامه است که بیمه را خریداری می کند و متعهد پرداخت حق بیمه آن است.
ذی نفع: شخصی است که بنا به درخواست بیمه گذار نام وی در بیمه نامه درج گردیده است و تمام یا بخشی از خسارت به وی پرداخت می شود.
حق بیمه: مبلغی است که در بیمه نامه مشخص شده است و بیمه گذار موظف است آن را هنگام صدور بیمه نامه یا به ترتیبی که در بیمه نامه مشخص می شود، به بیمه گر پرداخت نماید.
موضوع بیمه : موضوع بیمه اموال مندرج در جدول مشخصات بیمه نامه است.
فرانشیز: بخشی از هر خسارت است که به عهده بیمه گذار است و میزان آن در بیمه نامه مشخص می گردد.
براساس شرایط این بیمه نامه، بیمه گر زمانی اقدام به جبران خسارت بیمه گذار می کند که تمامی کالا و محموله در جریان حمل و به علت یکی از خطرات دریا، از بین رفته و یا از حیز انتفاع افتاده باشد و بهمین دلیل اگر بخش عمده کالا از بین رفته و صرفاً اندکی از آن باقی بماند، بیمه گر تعهدی در جبران خسارت کالا نخواهدداشت .این نوع پوشش بیمه ای دارای کاربرد زیادی نیست و فقط برای بیمه کردن کالاهای مخصوصی از قبیل سیمان ، نفت و غلات مورد استفاده قرار میگرفت و به نام بیمه تشریفاتی و در برهای از زمان به نام بیمه گمرکی شهرت داشت ،زیرا بر اساس مصوبات هیئت وزیران ، کالای صادراتی میبایست تحت پوشش بیمه ای قرار گیرد و چون عرف بر این است که خریدار پوشش بیمه ای مورد نیاز خود را که متناسب با کالاست نزد بیمه گر کشور خود تهیه کند این نوع پوشش بیمه ای صرفاً به صورت تشریفاتی و جهت ترخیص کالا برای عملیات صادرات مورد استفاده قرار میگرفت .
قبل از بحث درباره شرایط سه گانه بیمه های حمل و نقل که به بحث درباره آنها خواهیم پرداخت ، باید به این نکته بسیار مهم اشاره کنیم که در صورت استفاده بیمه گذار از هریک از شرایط سه گانه، پوشش بیمه ای محدود به خطرهای مذکور در این مهنامها نخواهد بود، بلکه بیمه گر و بیمه گذار با توافق قبلی و یا درج در شرایط خصوصی بیمه نامه،قادرند که تعهدات خود را تعدیل (کاهش ، یا اضافه) کنند. مثلا در بیمه نامهای دبلیو.ای. (W.A) می توان خسارات ناشی از شکست ، ریزش ، چنگک ، نشت را هم اضافه کرد و یا با پرداخت حق بیمه اضافی فرانشیز خسارت جزئی را از بیمه نامه حذف کرد.اصطلاح اف .پی.ا. حروف اختصاری عبارت ، Free From particular Average است به این معنا ومفهوم که بیمه گر خسارات در تعهد خود را بدون پرداخت خسارت خصوصی و یا خاص میپردازد. در این نوع پوشش بیمه ای، تعهدات بیمه گر از زمان خروج کالا از انبار و یا اسکله محل بارگیری کالا که در بیمه نامه به آن اشاره شده است آغاز میشود و تا زمان تخلیه کالا در بندر مقصد و یا انبار بیمه گذار ادامه خواهد داشت . در این پوشش بیمه ای، بیمه گر متعهد پرداخت خسارات خصوصی (خسارت جزء)نیست مگر این که اینگونه خسارات ناشی از حادثه وسیله نقلیه، یعنی آتش گرفتن ، غرق شدن ، تصادم ویا به گل نشستن شناور باشد.
یکی از انواع بیمه ها، بیمه حمل و نقل یا بیمه باربری است. حمل و نقل کالا در هر نوعی از قبیل صادرات، واردات و حمل کالا در داخل یک کشور تابع قوانین و مقررات خاصی است. بیمه حمل و نقل در این روش ها در راستای حمایت از تجار و اقتصاد ملی کشور ها به وجود آمده و انجام می شود.
بیمه باربری یک سند کتبی است که توسط شرکت بیمه و به درخواست بیمه گذار صادر می شود. در بیمه حمل و نقل کالا یا بیمه باربری، بیمه گر در مقابل حق بیمه ای که از بیمه گذار دریافت می کند، تعهد می کند چنانچه در جریان حمل کالا از لحظه شروع حمل تا لحظه رسیدن کالا به انبار نهایی خریدار در زمین و دریا و هوا، در نتیجه وقوع خطرهای مورد ذکر در موضوع بیمه ، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار هزینه هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود، زیان وارده را جبران کند. علاوه بر آن در بعضی موارد زیان وارده به اشخاص ثالث نیز از طریق این بیمه جبران می شود.
بیمه باربری یکی از اسناد مهم در تجارت جهانی است که معمولا برای گشایش اعتبار در سیستم بانکی و همچنین گمرک مورد نیاز است و موجب تسهیل فرآیند تجارت بین المللی و داخلی است.
بیمه حمل و نقل کالا همچون سایر پدیده های اجتماعی سیر تکاملی خود را در طول زمان سپری نموده تا به شکل امروزی در آمده است.
در این پوشش بیمه ای، بیمه گر متعهد پرداخت خساراتی به شرح زیر است.از بین رفتن کلی کالای مورد بیمه (واقعی و فرضی) به طوری که بیمه گذار از دریافت کالای خود محروم بماند، که این خسارت میتواند ناشی از حادثه وسیله نقلیه و یا شناور باشد.از بین رفتن و تلف بخش معینی از کالا، در صورتی که مورد بیمه از چندین قسمت مختلف ترکیب شده باشد و تمامی یک بخش و یا قسمتی از آن از بین برود، بدون درنظر گرفتن این که برای آن قسمت خسارت دیده سرمایه بیمه ای معین منظور شده و یا نشده باشد.
از بین رفتن یک صندوق ، پالت و یا نگله در طول زمان بارگیری، تخلیه و یا انتقال محموله از شناوری به شناور(۱۶) دیگر.پرداخت خسارات مستقیم ایجاد شده ناشی از زیان همگانی (تغذیه زیان همگانی(پرداخت تعهدات ایجاد شده ناشی از زیان همگانی.کلیه هزینه های مربوط به نجات کالا هزینه ای خاص ، چنانچه پرداخت این هزینه ها به موجب بیمه نامه قابل پرداخت بوده و در تعهد بیمه گر باشد.پرداخت هزینه ای ی که برای جلوگیری از خسارت و یا توسعه خسارت انجام میشود.
کلیه خسارات ناشی از زیان اختصاصی به علت غرق ، آتش سوزی، به گل نشستن ، انفجار، تصادم شناور با اسکله، صخره، قطعات شناور یخ و یا تخلیه اضطراری کالا که در نتیجه یکی از خطرات مذکور در این بند و در بندر پناه(۱۷) (بندر بین راه) انجام شده باشد.
یمه باربری و حمل و نقل کالا (زمینی، دریایی و هوایی) بیمه ای است که به موجب آن بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه گذار، متعهد می شود در صورتی که در جریان حمل کالا از نقطه ای (مبداء حمل کالا) به نقطه دیگر (مقصد حمل کالا)، در اثر وقوع خطرهای موضوع بیمه ، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار هزینه هایی در رابطه با این خطرات متحمل شود، تمام خسارت های وارد را جبران نماید. علاوه بر آن در بعضی موارد زیان وارده به اشخاص ثالث نیز از طریق این بیمه جبران می شود.
در بیمه نامه اف .پی.ا. خسارات زیر خارج از تعهد بیمه گر است و استثنا شده است.خسارات جزئی (زیان اختصاصی) به جز مواردی که در بالا ذکر شد. کسر و یا عدم تحویل بخشی از یک پالت ، صندوق ، بسته یا نگله. خسارات ناشی از تاخیر در تحویل کالای مورد بیمه ، هر چند تاخیر به علت یکی از خطرات مورد تعهد بیمه گر صورت گرفته باشد. عیب ذاتی کالای مورد بیمه ، مانند کسر وزن در حد متعارف که ارتباط با حادثه ندارد.خسارات عادی و متعارف ناشی از ریزش عادی، نشت و سر خالی شدن مایعات .
خسارات ناشی از عمل جانوران موذی از قبیل موش ، حشرات و مانند آن خسارات ناشی از آب شیرین خساراتی که مستقیماً بر اثر جنگ ، اعتصاب ، شورش و اغتشاشات داخلی به وجود آمده باشد.
در بیمه نامهایی که با شرایط دبلیو.ای. صادر می شود، بیمه گر علاوه بر پرداخت خسارات عمومی،تعهد پرداخت خسارات جزئی (خسارتهای خصوصی) را هم دارد. باید به این نکته اشاره شود که پرداخت خسارت در این نوع پوشش بیمه ای منوط به این امر است که میزان و مبلغ خسارت بیشتر از درصد فرانشیز ذکر شده در بیمه نامه باشد. در این نوع پوشش بیمه ای، معمولا خسارات شکست وریزش بیمه نیست مگر این که بیمه گذار، با پرداخت حق بیمه اضافی این خطرات را بیمه کند. برای توضیح اضافه میشود که خسارت جزئی به آن دسته از خساراتی اطلاق میگردد که میتواند باعث ازبین رفتن یک پالت ، نگله یا بسته ای از کل محموله و یا بخشی از یک پالت بسته و یا نگله باشد.
در این نوع پوشش بیمه ای، بیمه گر مسئول و متعهد جبران خسارتهای زیر است:
از بین رفتن کامل مورد بیمه به علت حوادث مشمول بیمه (واقعی و فرضی)
از بین رفتن یک پالت ، صندوق ، بسته و یا نگله که جزئی از یک محموله است و خسارت در اثنای بارگیری، تخلیه و یا ترانشیپمنت واقع شده باشد.
از بین رفتن بخشی از یک محموله در زمانی که کالا به قسمتهای متفاوت تقسیم شده و کار حمل و نقل آن در دفعات مکرر انجام می شود.سهم هزینه ها و تعهدات ایجاد شده ناشی از خسارت همگانی.
خسارات مستقیم وارد به کالای مورد بیمه که ناشی از بروز حادثه همگانی باشد.
نظر کاربران
