حق بیمه و مستمری بازنشستگی

حق بیمه و مستمری بازنشستگی

در این نوشته قصد داریم به بررسی حق بیمه و مستمری بازنشستگی در بیمه تامین اجتماعی بپردازیم.

براساس بند ١٥ ماده ٢: بازنشستگی عبارت است از عدم اشتغال بیمه شده به کار به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون.شرایط بازنشستگی در قانون تأمین اجتماعی١- ماده ٧٦ قانون مشمولان این قانون در صورت دارا بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت:حداقل سابقه پرداخت حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی دارا باشند.

سن مرد

به شصت سال تمام و سن زن پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.بیمه شدگانی می توانند از مستمری بازنشستگی طبق ماده ٧٦ قانون استفاده نمایند که تا تاریخ تقاضای بازنشستگی حداقل ٢٠ سال تمام حق بیمه به ماخذ کامل را به سازمان پرداخت نموده باشند.

(حداقل سابقه لازم در این ماده ١٠ سال بوده که حسب بند ٣ جزء ب قانون إصلاح تبصره ٢ ماده ٧٦ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٤/٧/٨٠ مجمع تشخیص مصلحت نظام از ١٤ مهر ١٣٨١هر سال، یک سال اضافه گردید تا به ٢٠٠ سال تمام رسید.)بنفشه محمودیان درباره وضعیت سالمندی در ایران و جهان اظهار کرد:

شیب تند حرکت به سوی میانسالی در ایران نیازمند آمادگی های ویژه ای است. وقتی معیشت افراد جامعه به واسطه اتفاقاتی نظیر سالمندی، از کار افتادگی، بیماری و بیکاری به خطر می افتد، تامین اجتماعی از افراد حمایت می کند و پوشش بیمه ای آن، به افراد اطمینان می دهد که از حمایت های لازم برخوردار هستند.وی افزود: حمایت های بلند مدت تامین اجتماعی از جمله مستمری ها و بویژه مستمری بازنشستگان متناسب با مدت پرداخت حق بیمه و مدت پوشش بیمه ای در زمان رسیدن به سن خاص پرداخت می شود. بنابراین باید در جوانی و زمان اشتغال به مقوله معیشت و حقوق سالمندی برای بهره برداری در زمان لازم توجه ویژه ای داشت.رئیس گروه محاسباتی بیمه ای سازمان تامین اجتماعی گفت: بر اساس قانون مدرن تامین اجتماعی کارفرمایان موظف هستند تا افرادی را که به هر عنوان تحت پوشش هیچ بیمه ای نیستند را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی درآورند و حق بیمه مربوطه را پرداخت کنند.محمودیان با تاکید بر اینکه پرداخت مستمری در پیری با توجه به سوابق بیمه شدگان صورت می گیرد،
بیان کرد: لازم است بیمه شدگان به سوابق بیمه ای خود توجه کنند تا به صورت پیوسته و با دستمزدهای صحیح به سازمان اعلام شده باشد.

وی درباره سن مجاز دریافت مستمری گفت: طبق ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی مردان و زنان به صورت عام با داشتن شرایط سنی و سوابق بیمه ای مختلف می توانند بازنشسته شوند. یکی از این شرایط پرداخت و احصای ۳۰ سال حق بیمه مستمر است.
اگر شرایط گفته شده فراهم باشد آقایان با ۵۰ سال و بانوان با سن ۴۵ سال می توانند از مزایای بازنشستگی بهره مند شوند.بنفشه محمودیان درباره وضعیت سالمندی در ایران و جهان اظهار کرد: شیب تند حرکت به سوی میانسالی در ایران نیازمند آمادگی های ویژه ای است.

وقتی معیشت افراد جامعه به واسطه اتفاقاتی نظیر سالمندی، از کار افتادگی، بیماری و بیکاری به رئیس گروه محاسباتی بیمه ای سازمان تامین اجتماعی عنوان کرد:


حقوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی بر اساس میانگین دستمزد دو سال آخر که به سازمان اعلام شده تعیین می شود، به همین دلیل افراد تحت پوشش باید سوابق بیمه ای خود را به دقت بررسی کنند.مشمولان بخشنامه شماره ١/٢ کارهای سخت و زیان آورطبق قانون اصلاح تبصره ٢ الحاقی به ماده ٧٦ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٤/٧/٨٠ مجمع تشخیص مصلحت نظام، حداقل سابقه پرداخت حق بیمه به صورت پلکانی و به ازای هر سال از تاریخ تصویب یک سال اضافه گردید به نحوی که در یک فرایند ده ساله، حداقل مزبور به بیست سال ارتقا یافت.لذا هر زمان که بیمه شده حداقل شرایط مقرر در ماده ٧٦ قانون (١٠ سال سابقه و ٦٠ سال برای مردان و ٥٥ سال سن برای زنان) را احراز نماید، سابقه مقرر در جزء ٣ بند ب ماده واحده مذکور در آن زمان، جایگزین ١٠ سال سابقه مذکور در ماده ٧٦ قانون شده و از آن تاریخ به بعد در هر زمانی که بیمه شده سابقه لازم مزبور را کسب نماید می تواند درخواست بازنشستگی نموده و بازنشسته شود.

- تبصره یک ماده ٧٦ قانون براساس این تبصره بیمه شدگانی که ٣٠ سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته نموده اند، در صورتی که سن مردان ٥٠ سال و سن زنان ٤٥ سال تمام باشد می توانند تقاضای بازنشستگی نمایند.رئیس گروه محاسباتی بیمه ای سازمان تامین اجتماعی نحوه محاسبه حقوق و مستمری بازنشستگی را تشریح کرد و گفت: میانگین دستمزد دو سال آخر افراد نسبت به سابقه بیمه ای آنها مبنای محاسبه قرار می گیرد. به عنوان مثال اگر یک بیمه شده با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شود، مستمری او بیست سی ام میانگین دستمزد دو سال آخری است که طی لیست بیمه به سازمان اعلام شده است.محمودیان درباره دستمزدهای کمتر از حداقل حقوق اعلام شده از سوی سازمان هشدار داد و تاکید کرد: گرچه دستمزد از سوی کارفرما اعلام می شود اما دقت خود بیمه شده نیز الزامی است. اگر دستمزد بیمه شده کمتر از حداقل دستمزد آن سال باشد، بر اساس یک ماده قانونی مابه التفاوت این دو از محل پیش بینی شده پرداخت می شود تا معیشت مستمری بگیر از حدی پایین تر نرود.وی که در برنامه ای رادیویی صحبت می کرد افزود: حداقل حقوق و مزایا هر ساله در هیئت وزیران بر اساس تورم ترمیم می شود تا حقوق پرداختی به بازنشستگان میزان مکفی را داشته باشد. همچنین سازمان تامین اجتماعی مبلغ دیگری را تحت عنوان کمک هزینه های جنبی به بازنشستگان پرداخت می کند که با توجه به شرایط افراد، متفاوت است.

تبصره ٣ ماده ٧٦ قانون بیمه شدگانی که دارای ٣٥ سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند می توانند بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون تقاضای بازنشستگی نمایند.٥- تبصره ٤ ماده ٧٦ قانون (بازنشستگی زنان کارگر موضوع بخشنامه ٢٣ مستمریها)به موجب تبصره ٤ ماده ٧٦ قانون تأمین اجتماعی، زنان کارگر با داشتن حداقل ٢٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه و ٤٢ سال تمام سن می توانند از مزایای بازنشستگی بهره مند گردند، به شرط آن که در زمان تقاضای بازنشستگی یا ترک کار مشمول قانون کار قرار داشته باشند.توضیح: برقراری مستمری بازنشستگی طبق ماده ٧٦ قانون و تبصره های مربوط به آن در اختیار بیمه شده بوده و موکول به درخواست کتبی وی خواهد بود، کارفرما نمی تواند در صورت احراز شرایط مذکور تقاضای بازنشستگی بیمه شده خود را بنماید.

٦- ماده ٧٨ قانون طبق ماده ٧٨ قانون تامین اجتماعی کارفرما منحصراً می تواند بازنشستگی بیمه شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون به کار خود ادامه داده اند از سازمان تقاضا نماید. (مردان در ٦٥ سالگی تمام و زنان در ٦٠ سالگی تمام)٧- ماده ١٣ قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کارفرمایان واحدهای صنعتی می توانند پس از اطلاع از شمولیت کارگاه خود، نسبت به معرفی بیمه شدگانی که سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام رسیده و حداقل سابقه مقرر در ماده ٧٦ و تغییرات بعدی آن را داشته باشد. اقدام نمایند.

ـ ماده ١٠ قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کارفرمایان واحدهای صنعتی دارای پروانه بهره برداری از وزارت صنایع و معادن با سایر مراجع قانونی با ارائه مدرک زیر به سازمان تامین اجتماعی می توانند درخواست بازنشستگی هریک از کارکنان با سابقه پرداخت حق بیمه بیش از ٢٥٥ سال را بنمایند:قرارداد استخدام (مطابق ضوابط قانون کار) یک نفر کارگر جدید (جایگزین) که نام او در فهرست بیمه کارگاه درج گردیده باشد .پرداخت پنجاه درصد (٥٠%) مابه التفاوت کسورات شخصی که تقاضای بازنشستگی او ارائه شده است.

٩- بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران، جنگ تحمیلی، آزادگان جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، معلولان و حوادث ناشی ازکار، بیماران ناشی از شرایط خاص کار ، معلولان عادی و آزادگان با داشتن حداقل ٢٠ سال سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی یا بیمه پردازی و داشتن حداقل ٥٠ سال سن برای مردان و ٤٥ سال سن برای زنان از مزایای بازنشستگی قانون مذکور بهره مند گردند.شایان ذکر است که جانبازان و آزادگان مشمول در صورتی که مدت سابقه مبنای بازنشستگی و یا بیمه پردازی آنها با احتساب مجموع سابقه خدمت و یا بیمه پردازی (حداقل ٢٠ سال) و سنوات ارفاقی (حداکثر ١٠ سال)، ٣٠ سال تمام باشد از احراز شرط سنی بازنشستگی معاف خواهند بود. بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت در اجرای قانون تمدید قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب ١٠/١٢/١٣٨٩ مجلس شورای اسلامی و بند ٩٤ قانون بودجه سال ١٣٩١ کل کشور و تبصره ٣ ماده واحده قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت، شرکتهای دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی میتوانند صرفاً با استفاده از منابع مالی خود ، کارکنان واجد شرایط خود را به نحو مقرر در این قانون بازنشسته نمایند. کارکنان دستگاههای مذکور پس از درخواست بازنشستگی و موافقت بالاترین مقام دستگاه مربوطه و بررسی سوابق پرداخت حق بیمه، در صورت احراز شرایط لازم و با استفاده از حداکثر پنج سال سنوات ارفاقی تا سقف سی سال میتوانند بازنشسته شوند.بر اساس مفاد این قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت با موافقت بالاترین مقام اجرائی دستگاه یا مقام مجاز موضوع مواد ٥٢ و ٥٣ قانون محاسبات عمومی و بدون سنوات ارفاقی و مشروط به حذف یک پست سازمانی به ازای هر بازنشسته پیش از موعد مجاز است.

جرای این حکم از محل منابع دستگاهها و واگذاری اموال دولتی قابل پرداخت است . بنابراین وزارتخانه ها و موسسات دولتی می توانند ضمن ارسال درخواست متقاضی مبنی بر بازنشستگی بدون سنوات ارفاقی، موافقت خود در خصوص اجرای دقیق موارد مصرح در بند قانونی مذکور و آمادگی پرداخت هزینه های مربوطه را جهت بررسی سوابق و شرایط به شعب سازمان ارجاع نمایند بدیهی است در صورت احراز شرایط لازم، برخورداری این قبیل افراد از مستمری بازنشستگی براساس سنوات پرداخت حق بیمه و بدون احتساب سابقه ارفاقی خواهد بود.شرایط لازم جهت بهره مندی از بازنشستگی وفق این قانون عبارت است از:دارا بودن سابقه قابل قبول پرداخت حق بیمه به میزان حداقل ٢٥ سال برای مردان و حداقل ٢٠ سال برای زنان، بدون لحاظ شرط سنی در هریک از موارد.اعلام موافقت و ارسال درخواست کتبی متقاضیان بازنشستگی در مهلت قانونی از سوی دستگاه متبوع با اشاره به قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت

بازنشستگی بیمه شدگان براساس قانون بودجه سال های ١٣٨٦ لغایت ١٣٩١در اجرای مفاد بندهای (ل ) و (و) تبصره (١٤) قانون بودجه سال ١٣٨٦، بند (٤٧) قانون بودجه سال١٣٨٨، بند( ١٧) قانون بودجه سال ١٣٨٩، بند(٩١ ) قانون بودجه سال ١٣٩٠ و همچنین بند (٦٦) قانون بودجه سال ١٣٩١، بیمه شدگانی که شرایط لازم طبق مقررات عام قانون تأمین اجتماعی را احراز نمی نمایند، می توانند با دارا بودن شرایط زیر درخواست بازنشستگی نمایند:آن دسته از بیمه شدگان متقاضی که دارای حداقل ٦٠ سال تمام سن برای مردان و ٥٥ سال تمام برای زنان بوده و دارای حداقل ١٠ سال تمام سابقه پرداخت حق بیمه باشند.بیمه شدگانی که دارای حداقل ١٠ سال سابقه پرداخت حق بیمه بوده و در اجرای مقررات جاری، طبق آرای کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده ٩١ قانون مزبور از کار افتاده کلی شناخته شده لیکن حائز شرایط دریافت مستمری نگردیده و سن متقاضیان مرد کمتر از ٦٠ سال و زن کمتر از ٥٥ سال باشد.

بازنشستگی کارگران ساختمانی در اجرای قانون بیمه های اجتماعی کارگران ساختمانی مصوب ٩/٨/٨٦ و ماده ٥ اصلاحی قانون یاد شده مصوب ١٤/١٢/٨٧ مجلس شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی ٤٢٠٥٣/٤٣٠٤٠ مؤرخ ٢٦/٢/١٣٨٩، مشمولان قانون فوق در صورت دارا بودن یکی از شرایط زیر می توانند درخواست بازنشستگی نمایند:داشتن حداقل سابقه مقرر در قانون تأمین اجتماعی قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی و شصت سال تمام سن.داشتن سی و پنج سال کامل سابقه پرداخت حق بیمه بدون در نظر گرفتن شرط سنی مقرر در قانون.

ـ آراء صادره از سوی مراجع قضایی در صورتیکه صدور حکم برقراری مستمری بازنشستگی به استناد آراء صادره از سوی مراجع قضایی الزامی شده و بیمه شده فاقد شرایط مقرر در قوانین و مقررات باشد، مجوز لازم و اجازه صدور حکم مکانیزه آنان و تخصیص کد رمز از سوی اداره کل استان ذیربط انجام خواهد پذیرفت.

موضوع دستور اداری شماره ١١٤٦١٣/١٠٠٠ مورخ ٢/١١/٨٦٦ ١٤ـ قانون تخلفات اداری مصوب ٧/٩/٧٢ دستگاههای دولتی براساس بند ط فصل سوم قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ٧/٩/٧٢ بازنشستگی کارکنانی که به موجب تخلف اداری محکوم به بازنشستگی با تقلیل یک یا دو گروه گردیده اند، در صورت داشتن بیش از بیست سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین زن و بیش از بیست و پنج سال سابقه خدمت برای مستخدمین مرد بر اساس سنوات خدمت دولتی با تقلیل یک یا دو گروه امکان پذیر خواهد بود.ضمناً از آنجایی که مستخدمان مورد نظر دارای سابقه خدمت مورد نیاز در ماده ٩ قانون مذکور می باشند بعضا بنا به دلایل مختلف دارای سوابق پرداخت حق بیمه ای کمتر از سابقه مورد نظر در قانون تامین اجتماعی بوده و این امر در نهایت موجب عدم اجرای به موقع احکام مورد نظر می گردید، با صدور دستور اداری شماره ٨٣٧٠٩/٥٠٣٠ مورخ ٢٧/٩/٨٤ به تمامی واحدهای اجرایی تحت پوشش تاکید گردید که چنانچه مستخدمی به موجب آراء قطعی هیات های یاد شده بر اساس بند ط ماده ٩ قانون مذکور محکوم به بازنشستگی با تقلیل یک یا دو گروه شده باشند واحدها می باید نسبت به اجرای احکام اقدام نمایند.بدیهی است مبنای محاسبات مستمری بازنشستگی، در این موارد مدت سابقه پرداخت حق بیمه واقعی افراد خواهد بود و لازم است واحدهای اجرایی دقت کافی را جهت اخذ احکام کارگزینی اصلاح شده جدید بر مبنای تقلیل گروه از دستگاه مربوطه و انجام محاسبات لازم جهت اعمال تبصره زیر ماده ٧٧ قانون به عمل آورند.
دستمزد ملاک محاسبه مستمری بازنشستگیمتوسط دستمزد برای محاسبه مستمری بازنشستگی عبارت است از جمع مزد یا حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار و اگر در خلال آن بیمه شده مدتی به هر علت کارکرد نداشته باشد کسر مدت از ماه های قبل از ٢٤٤ ماه تأمین می شود به عبارت دیگر:متوسط دستمزد ماهانه = ٢٤ / مزد یا حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمهنحوه محاسبه مستمری بازنشستگی بر اساس ماده ٧٧ قانون تامین اجتماعیمستمری بازنشستگی عبارت است از یک سی ام متوسط دستمزد بیمه شده (به شرح فوق ) ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه بشرط این که از ( ٣٠/٣٥ ) سی و پنج / سی ام متوسط دستمزد تجاوز ننماید.
مستمری بازنشستگی = ٣٠ / سنوات پرداخت حق بیمه (حداکثر ٣٥ سال) times متوسط دستمزدحسب ماده ١١١ قانون تأمین اجتماعی، میزان مستمری بازنشستگی در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد و در صورتی که میزان مستمری کمتر از حداقل مذکور باشد میزان مستمری بازنشستگی قابل پرداخت تا سطح حداقل مزد کارگر عادی افزایش می یابد.


نظر کاربران