از اصول اولیه حقوق شهروندی داشتن اطلاعات بروز و کارآمد جهت زندگی بهتر است. احساس آرامش و داشتن حس ایمنی در مقابل خطرات جانی و مالی ناشی از حوادث پیش بینی نشده و آگاهی از مسائل مربوط در این حوزه یکی از مهم ترین شاخصه های حقوق شهروندی محسوب می شود. یکی از مهم ترین ابزارهای تامین آسایش روان و آسوده خاطری شهروندان مقوله بیمه است .
بیمه گذار موظف است به محض اطلاع وقوع حادثه جریان را بلافاصله و حداکثر ظرف 5 روز به اطلاع بیمه گر برساند و متعاقبا گزارش مقامات انتظامی و کلیه مدارک مربوط به علل و کیفیت وقوع حادثه، تاریخ و محل وقوع حادثه و هرگونه ادعا و مطالبه غرامت و هر نوع اسناد و مدارک و اطلاعاتی که درباره حادثه در اختیار دارد را به بیمه گر تسلیم نماید.
بررسی برآورد و تعیین خسارت در بیمه بدنه توسط کارشناسان بیمه گر انجام میشود در صورت عدم توافق بیمه گر و بیمه گذار در میزان خسارت تعیین شده، برابر مقررات موجود و از طریق داوری موضوع مورد رسیدگی و تجدید نظر قرار خواهد گرفت.
ضمنا در صورتی که در روز وقوع حادثه مبلغ بیمه شده مندرج در بیمه نامه کمتر از قیمت خودرو در روز حادثه باشد، بیمه گر با توجه به قاعده نسبی فقط به تناسب مبلغ بیمه شده با قیمت روز حادثه خودرو مورد بیمه، مسئول جبران خسارت وارده به بیمه گذار خواهد بود.
در مورد پرداخت خسارت تعیین شده 15 روز پس از توافق بیمه گر و بیمه گذار و با اعلام رای داوران در مورد میزان خسارت تعیین شده، بیمه گر مبادرت به پرداخت خسارت می نماید ولی در مورد سرقت مدت 15 روز به 60 روز افزایش می یابد که از تاریخ اعلام خسارت بیمه گذار به بیمه گر مورد محاسبه قرار می گیرد.
چنانچه اتومبیل مسروقه بعد از 60 روز پیدا نشود، خسارت وارده براساس شرایط عمومی و خصوصی بیمه نامه صادره پرداخت خواهد شد.
مدارک مورد نیاز جهت دریافت خسارت با گزارش مقامات انتظامی عبارتند از:
- اصل و تصویر بیمه نامه بدنه و شخص ثالث خودرو
- اصل و تصویر گواهینامه راننده خودرو در هنگام حادثه
- اصل و تصویر کارت و سند خودرو
- اصل کروکی
- ارائه معرفی نامه از شرکتهای لیزینگ در صورت خرید اقساطی خودرو
بیمه گذار گرامی در صورتیکه کروکی تنظیمی از نوع غیر سازشی باشد، می بایست علاوه بر مدارک فوق، برگ بازجویی طرفین حادثه به همراه سایر گزارشهای تکمیلی از قبیل گزارش نیروی انتظامی، گزارش کارشناس رسمی دادگستری، و عندالزوم رای محاکم قضایی در مورد کروکی تنظیمی به شعبه پرداخت خسارت ارائه گردد.
در صورت بروز حادثه و ایراد خسارت به بدنه خودرو، به شرط مقصر بودن راننده خودرو مورد بیمه، یا عدم وجود مقصر شناخته شده در حادثه، بیمه گذار می تواند بدون ارائه گزارش مقامات انتظامی جهت دریافت خسارت تا 000/000/10 ریال تنها برای یکبار در طول قرارداد به شعب این شرکت مراجعه نماید.
- اصل و کپی بیمه نامه بدنه و شخص ثالث خودرو
- اصل و کپی گواهینامه راننده خودرو در هنگام حادثه
- اصل و کپی کارت خودرو
در صورت وقوع سرقت قطعات و لوازم خودرو، به شرط آنکه خودرو دارای پوشش سرقت در جای لوازم باشد، سریعا موضوع را به نزدیکترین پاسگاه یا کلانتری محل حادثه گزارش نموده و جهت دریافت خسارت به یکی از شعب پرداخت خسارت این شرکت مراجعه نمایید.
گزارش مقامات انتظامی
- اصل و کپی بیمه نامه بدنه و شخص ثالث خودرو
- اصل و کپی کارت و سند خودرو
- ارائه معرفی نامه از شرکتهای لیزینگ در صورت خرید اقساطی خودرو
- وقوع سرقت کلی خودرو
بیمه گذار محترم، در صورت وقوع سرقت کلی خودرو، سریعا موضوع را به نزدیکترین پاسگاه یا کلانتری محل حادثه گزارش نموده و ظرف حداکثر 48 ساعت، جهت تشکیل پرونده به یکی از شعب پرداخت خسارت این شرکت مراجعه نمایید.
نحوه پرداخت خسارت بیمه حوادث سرنشین:
بیمه گذار موظف است در صورت بروز حادثه مراتب را ظرف 42 ساعت و حداکثر 5 روز به بیمه گر اطلاع دهد و در صورت فوت این اطلاع بایستی قبل از تدفین بیمه شده بعمل آید ضمنا مکلف است مدارک مثبت وقوع حادثه و انتساب آن بوسیله مورد بیمه در کوتاه ترین زمان ممکن تحویل نماید.
گزارش و یا صورت جلسه که به امضاء مامورین پلیس راه یا سایر مقامات صلاحیتدار انتظامی یا قضائی رسیده و متضمن تاریخ محل و چگونگی حادثه و نام و مشخصات حادثه دیدگان و نوع حادثه باشد.
گواهی پزشک معالج و یا بیمارستان مبتنی بر تاریخ شروع و خاتمه معالجه و هزینه های انجام یافته در صورت فوت ، گواهی پزشک معالج یا پزشک قانونی متضمن تاریخ و علت فوت .
-گواهی فوت صادره از دفتر مردگان اداره آمار و ثبت احوال یا گواهی دفن
-رونوشت گواهی شده شناسنامه هر یک از وراث قانونی در دو نسخه
-گواهی انحصار وراثت نسخه اصل یا مصدق شده
- قرار منع تعقیب
* ضمنا خسارت فوت وقتی قابل پرداخت است که مصدوم ظرف دو سال از تاریخ وقوع حادثه فوت شود.
گواهی پزشک معالج و پزشک معتمد بیمه گر دائر بر تعیین میزان نقص عضو
- رونوشت گواهی شده شناسنامه مصدوم در دو برگ
* لازم به ذکر است خسارت راننده در صورتی قابل پرداخت است که راننده طبق ضوابط راهنمائی و رانندگی دارای گواهینامه مجاز رانندگی وسیله نقلیه مذکور در بیمه نامه بوده و در حین وقوع حادثه در شرایط عادی باشد.
ماده ۴ قانون بیمه مصوب ۱۳۱۶ داشتن نفع بیمه پذیر، برای بیمه گذار را الزامی دانسته و نفع بیمه ای را اعم از ذی نفع بودن نسبت به سلامت مورد بیمه (اعم از خودرو و ساختمان و مسئولیت) یا متضرر شدن از وقوع حادثه می داند. بنابراین بیمه گذار باید ثابت کند که در اثر بروز خطر مورد بیمه، زیانی به موضوع بیمه وارد می آید و نسبت به بوجود نیامدن آن خطر ذینفع است.
منظور از ذی نفع بودن صرفا داشتن رابطه مالکیت نیست؛ بلکه، مرتهن مال مرهونه (همانند بانک)، موجر، مستاجر، امین، وصی، قیم، سهام داران شرکت، متصدی حمل و نقل و در انعقاد عقد بیمه و خرید بیمه نامه مربوطه ذینفع محسوب می شوند. نفع بیمه ای موجب می شود که شخص نسبت به عدم تحقق خطر مورد بیمه دارای نفع باشد و مراقبت و نگهداری معمول را از مال موضوع بیمه بنماید و از ایجاد خسارت عمدی جلوگیری کند. در بیمه های اشخاص که مشهور ترین آن همان بیمه عمر است. اعمال اصل نفع بیمه ای در مورد بیمه های زندگی محدود شده است. چراکه یک انسان در زندگی خود نفع بیمه ای نامحدودی دارد و میتواند نسبت به حق حیات خود هر مبلغی که می خواهد، نزد چندین بیمه گر اقدام به خرید بیمه نامه عمر کند. ولی معمولا بیمه گران سرمایه بیمه عمر را به نسبت برآورد و تخمینی که از میزان توانایی بیمه گذار در پرداخت حق بیمه مربوطه دارند، کاهش می دهند یا حداکثر سقف معینی برای خرید بیمه نامه عمر معین می کنند.
بیمه های بدنه
سرقت کلی:
ارائه اصل و تصویر بیمه نامه بدنه و شخص ثالثارائه اصل گزارش کلانتری
- ارائه اصل و تصویر مدارک (بیمه نامه بدنه، کارت یا سند خودرو، کارت ملی) و حضور بیمه گذار به همراه خودرو
در تمام قراردادها میزان تعهدات طرفین و نحوه انجام آن با توافق خود آن ها معین می شود. مثلا در قرارداد فروش، خریدار و فروشنده می توانند مورد معامله را به طور معقول و عرفی، کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی، معامله کنند. اما در مورد بیمه اینطور نیست. اصل بی چون و چرای جبران خسارت طرفین را ملزم می کند که بیمه نباید منبع سودآوری شود. شرکت بیمه گر متعهد جبران خسارت وارده و برقراری تعادل مالی بیمه گذار است. شخص خسارت دیده باید در وضعیتی قرار گیرد که قبل از وقوع خسارت آن وضعیت را داشته است. خسارت یا غرامت پرداختی منحصرا باید زیان های مسلم و موجود بیمه گذار را جبران کند.
علت وجود این اصل که شرکت های بیمه خود را سخت به آن ملزم می دانند، این است که از ایجاد خسارت عمدی جلوگیری کرده و افزایش حوادث و سوء استفاده از قرارداد بیمه ممانعت شود. در غیر این صورت علاوه بر انهدام اقتصاد جامعه، خطرات جانی نیز گسترش می یابد و هدف کلی صنعت بیمه که حفظ دارایی های مردم و حفظ آرامش جامعه است با این اقدامات متزلزل می شود.
بنابراین کسی که خانه یا کارخانه اش آتش گرفته است یا خودرو اش آسیب دیده در بهترین حالت در وضعیتی قرار خواهد گرفت که اگر خسارت ایجاد نمی شد، همان وضعیت را داشت. اصل جبران خسارت و اصل داشتن نفع بیمه ای جز اصول بنیادین عقد بیمه هستند و اگر محرز شود که طرفین قرار یا توافقی خلاف این اصول کرده اند، قرارداد بیمه تبدیل به قمار و شرط بندی شده و از درجه اعتبار ساقط می شود.
تنها استثنایی که در مورد اصل جبران خسارت وجود دارد بیمه های اشخاص است. در این بیمه ها اگر خطر مورد بیمه، تحقق پیدا کند (فوت، بازماندگی بیمه شده در پایان مدت بیمه، حوادث بدنی و ) شرکت بیمه گر باید مبلغ توافق شده را گذشته از این که مبلغ بیمه بیشتر یا کمتر از میزان زیان وارده است، بپردازد. زیرا تعیین میزان دقیق خسارت ناشی از فوت یا آسیب بیمه شده در بیمه عمر یا بیمه حوادث به علت اینکه موضوع بیمه تن و بدن آدمی است- دقیقا قابل تعیین نیست.
از طرفی احتمال اقدامات عمدی توسط بیمه شده در ایجاد صدمه وجود ندارد. چرا که تقصیر عمدی و خودکشی(پیش از گذشت مدت مشخصی) از استثنائات تعهد بیمه گر است. مهمتر اینکه جلب رضایت بیمه شده شرط صحت قرارداد بیمه عمر است. بنابراین در صورتی که قتل بیمه شده توسط استفاده کننده صورت گیرد از مزایای بیمه محروم می شود. در عین حال در بیمه های بیماری و عوارض ناشی از حوادث که جزیی از بیمه های اشخاص است، هزینه درمان بیمه شده یا عمل جراحی و سایر مبالغ قابل پرداخت تابع اصل جبران خسارت است؛ زیرا بیمه شده بیشتر از آنچه پرداخته است نمی تواند دریافت کند.
*آصا (آتش سوزی، صاعقه، انفجار):
-ارائه اصل گزارش کلانتری و آتش نشانی جهت تعیین علت تامه حادثه
-ارائه اصل مدارک بیمه گذار (بیمه نامه بدنه، گواهینامه راننده زمان وقوع حادثه، کارت یا سند خودرو، کارت ملی) و حضور بیمه گذار به همراه خودرو
شکست شیشه:
_ ارائه اصل مدارک (بیمه نامه بدنه، گواهینامه راننده زمان وقوع حادثه، کارت یا سند خودرو، کارت ملی) و حضور بیمه گذار به همراه خودرو
مواد شیمیایی، حوادث و بلایای طبیعی:
** در صورت تایید حادثه توسط کارشناس واحد خسارت حداکثر 000ر000ر15 ریال و بیش از آن علاوه بر ارائه مدارک ذیل ارائه سایر مدارک مثبته دال بر تایید حادثه الزامی است.
- ارائه اصل مدارک بیمه گذار (بیمه نامه بدنه، گواهینامه راننده زمان وقوع حادثه، کارت یا سند خودرو، کارت ملی) و حضور بیمه گذار به همراه خودرو
سایر نکات و توضیحات:
** چک در وجه بیمه گذار (مالک) صادر و تحویل وی یا نماینده قانونی ایشان می گردد.
تحت هیچ شرایطی قبل از بازدید کارشناس واحد خسارت بیمه، بیمه گذار حق بازسازی خودرو را ندارد.
در مواردی که گواهینامه رانندگی به دلیل تخلفات حادثه ساز، توسط ماموران راهنمایی و رانندگی ضبط می گردد از زمان صدور رسید گواهی تا مدت زمان قید شده در آن جهت رانندگی معتبر و پس از انقضاء مدت اعتبار رسید، به منزله فاقد گواهینامه محسوب می گردد و خسارت غیر قابل پرداخت می باشد.
در مواردی که رسید ضبط گواهینامه رانندگی مربوط به تخلفات غیر حادثه ساز باشد تا مدت زمان قید شده در رسید معتبر و پس از انقضاء اعتبار آن ارائه استعلام از اداره صدور گواهینامه پلیس راهور الزامی است.
اگر دلیل ترسیم کروکی عدم سازش به لحاظ عدم رویت گواهینامه مقصر حادثه باشد ارائه مدارک مرجع قضایی الزامی است.
با وجودی که بیمه اقدام به جبران خسارت می کند ولی این برخلاف عدالت است که مقصر حادثه از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند بیمه گران پس از پرداخت خسارت زیان دیده گان اغلب مواقع به مقصر حادثه رجوع کرده و خسارت پرداخت شده را از وی باز پس می گیرند. هنگامی که حادثه در اثر تقصیر شخص ثالثی به وجود می آید در این حالت دو نفر متعهد و مسئول هستند؛ یکی شرکت بیمه گر که به موجب قرارداد بیمه متعهد به جبران خسارت ناشی از خطر است؛ و دیگری مقصر یعنی وارد کننده زیان است که به موجب قانون، مسئول جبران خسارت وارده به زیان دیده است.
طبق اصل جبران خسارت، بیمه گذار نمی تواند خسارت را بیشتر از آنچه به او خسارت وارد شده (یعنی دو بار)دریافت کند. یعنی حق داشته باشد که علاوه بر دریافت خسارت از شرکت بیمه گر به مقصر ورود زیان مراجعه و خسارت بگیرد. بنابراین فقط شرکت بیمه گر است که به جانشینی از خسارت دیده می تواند خسارت را از مقصر حادثه باز پس گیرد.
فرانشیز
خریدن بیمه نامه نباید باعث سهل انگاری در نگهداری اموال شود و بیمه گذار باید از اموال بیمه شده مانند زمانی که پوشش بیمه ای نداشت مراقبت به عمل آورد. در صورت بروز حادثه درصد یا مبلغی از خسارت بر عهده بیمه گذار قرار می گیرد. این امر باعث جلوگیری از سهل انگاری و اهمال بیمه گذار در نگهداری اموال می شود، چرا که می داند در صورت بروز حادثه صد درصد خسارت را نخواهد گرفت و مقداری از خسارت جبران نشده باقی خواهد ماند.
امکان بیمه کردن استهلاک
ریسک یا احتمال وقوع خطر باید اتفاقی و احتمالی باشد تا شامل پوشش بیمه ای قرار گیرد، در حالی که استهلاک امری حتمی و اجتناب ناپذیر است. بنابراین استهلاک و کهنگی بر اثر استفاده از مال بیمه شدنی نیست و هنگام پرداخت خسارت استهلاک از مبلغ پرداختی کسر می شود.
نظر کاربران