سرقفلی و حق کسب، قانون سال ۷۶ سرقفلی در چه مواردی تعلق می گیرد

سرقفلی و حق کسب، قانون سال ۷۶ سرقفلی در چه مواردی تعلق می گیرد

دکتر سید مهدی موسوی شهری، وکیل محله از نظر قانون درباره بحث سرقفلی نکاتی را یادآور شد.

در قوانین مدون، ما با دو کلمه روبرو می شویم: سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت.
در جامعه ما گاه این دو به یک معنی به کار رفته و گاه از هم تفکیک شده اند و با معانی مختلف مطرح شده اند. اما سرقفلی وجهی است که مالک (خواه مالک عین باشد یا منفعت) در ابتدای اجاره و جدای از مال الاجاره از مستاجر می گیرد تا محل را به وی اجاره بدهد و واگذار کند.

در حالی که حق کسب و تجارت حقی است که به طور تدریجی و به مرور زمان برای مستاجر محل کسب و پیشه و تجارت به وجود می آید. درنتیجه بعد از اینکه مستاجر کار و فعالیت کرد و مشتری و اعتبار بدست آورد، حقی برای او به وجود می آید که به آن حق کسب و پیشه و تجارت می گویند. پس این دو در ماهیت کاملا باهم متفاوت هستند.

وقتی به قوانین سال های ۱۳۲۲ تا ۱۳۷۶ نگاه می کنیم هر جا کلمه سرقفلی به کار رفته منظور حق کسب و پیشه و تجارت بود. این در حالی است که مشروعیت در حق کسب و پیشه و تجارت همیشه از لحاظ شرعی محل بحث و مناقشه و تردید بود.
اما سرقفلی همیشه مجاز بوده است . علت اینکه حق کسب و پیشه و تجارت در قوانین ما بیشتر مورد توجه است، بخاطر این بود که مستاجر مدتی زحمت کشیده و مشتری به دست آورده و و قتی او را از محل بیرون می کنند مشتری ها را ازدست می دهد و در محل جدید باید دوباره مدتی وقت صرف کند تا مشتری جدید بیاید. به همین دلایل قانونگذار از مستاجرها حمایت می کند .به طور کلی حق کسب و پیشه و تجارت و سرقفلی بعد از انعقاد قرارداد اجاره به وجود می آید.

آیا حق کسب و پیشه و تجارت در حال حاضر وجود دارد؟

در سال ۱۳۷۶ قانونی در خصوص روابط موجر و مستاجر به تصویب رسید و مقرر گردید که اخذ سرقفلی در مواردی که در قانون مزبور آمده جایز است اما مطالبه هر وجهی غیر از سر قفلی ممنوع است. در نتیجه به موجب این قانون هر قرارداد اجاره ای که از سال ۱۳۷۶ به بعد در خصوص اماکن تجاری منعقد شده، گرفتن سرقفلی در آنها جایز است اما حق کسب و پیشه و تجارت به مستاجر تعلق نمی گیرد.

در قانون سال ۷۶ سرقفلی در چه مواردی تعلق می گیرد؟

ماده ۶ قانون سال ۷۶ می گوید، هر گاه مالک، ملک تجاری خود را به اجاره واگذار کند می تواند مبلغی به عنوان سرقفلی از مستاجر دریافت کند و مستاجر می تواند در طول مدت اجاره برای واگذاری حق خود مبلغی را از موجر یا مستاجر دیگر به عنوان سرقفلی در یافت کند مگر آنکه در ضمن حق اجاره حق انتقال به غیر از وی سلب شده باشد.

تبصره الف: چنانچه مالک سرقفلی نگرفته باشد و مستاجر با دریافت سرقفلی ملک را به دیگری واگذار کند، پس از پایان مدت اجاره مستاجر اخیر حق مطالبه سرقفلی را ازمالک ندارد. تبصره ب : در صورتی که موجر به طریق صحیح شرعی سرقفلی را به مستاجر منتقل کند، هنگام تخلیه مستاجر حق مطالبه سرقفلی به قیمت عادلانه روز را دارد.

ماده۷ هرگاه ضمن عقد اجاره شرط شود تا زمانی که عین مستاجره در تصرف مستاجر باشد، مالک حق افزایش اجاره بها و تخلیه عین مستاجره را نداشته باشد و متعهد شود که هر ساله عین مستاجره را به همان مبلغ به او واگذار کند. در این صورت مستاجر می تواند از موجر یا مستاجر دیگر مبلغی به عنوان سرقفلی برای حقوق خود دریافت کند. همچنین هرگاه ضمن عقد اجاره شود که مالک عین مستاجره به غیر مستاجر اجاره ندهد و هرساله آن را به اجاره متعارف به مستاجر متصرف واگذار کند، مستاجر می تواند برای دریافت حقوق خود یا تخلیه محل مبلغی را بعنوان سرقفلی مطالبه کند.


نظر کاربران

غلامرضا سهرابی
04 آبان 1400
سلام مک در سال ۹۳ سرقفلی خریداری نمودم از دارند مستاجر قبلی که ایشان هم سرقفلی داشته و موقع خرید مالک حق خود را دریافت و رضایت داده و به دخترخانه رسمی امده و سند صلح سرقفلی به نام بنده انتقال داده و مالک در سال ۹۸ جواز تخریب نوسازی گرفته و دا خواست تخلیه داده که دادگاه به سال ۵۶ استناد کرده و قرار کارشناس فقط برای کسب و پیشه داده و نظر به پرداخت حق کسب و پیشه را دارد بندهبه مالک بابت سرقفلی پول دارم و حق سرقفلی خریداری کردم الان چیکار کنم کخ حق بنده از بین نرود
حجت
23 شهریور 1401
با سلام مغازه ای سرقفلی و تجاری دایم در سال ۹۲خریداری کردم که برای فروش ان هیچ گونه مطلبی درمورد واگذاری ائم از اجازه داشتن یا اجازه نداشتن قید نشده است اکنون برای فروش به غیر از مالک به مشکل قانونی برخورد نمیکنم؟؟
محمد حسین قایمی
11 فروردین 1402
سلام با تشکر از راهنماییهای شما من پدر م در سال ۶۳ مغازه را اجاره داده وحدود ۱۰ سال پیش مغازه را رسمی به ما واگذار کردن ومساجر ۸سال است که فوت کرده ومغازه تعطیل می باشد هیچ گونه اجاره بها دریافت نمی کنیم ووراث مستاجر نه اجاره می دهند ونه از مغازه استفاده می کنند این امر موجب تخریب مغازه شده .حال حق کسب پیشه تعلق می گیر با چه معباری ممنون راهنمایی بفرمایید