پیش مقدمه ازدواج خواستگاری است . خواستگاری در واقع یک امر فطری است که عمدتاً به طور سنتی انجام می شده در صورت مثبت بودن پاسخ فاصلة بین خواستگاری تا عقد را نامزدی می گویند که این دوران برای آشنایی بیشتر طرفین است این دوران قابل به هم خوردن از طرف هریک از زوجین است که در صورت به هم خوردن که ممکن است به هر دلیل موجه یا غیر موجهی رخ بدهد تمامی هدایا و مخارجی که طرفین محتمل شده اند در این دوران به طرف مقابلشان برگردانده شوند.از مادة 1034 تا مادة 1040 قانون مدنی به این موضع اختصاص یافته است و در کنار آن مباحث فقهی زیادی راجع به آن صورت گرفته است.
خواستگاری: در حقیقت درخواست ازدواج و مقدمه تشکیل خانواده است و این درخواست معمولاً از جانب مرد یا خانوادة او به عمل می آید.
ماده 1034 قانون مدنی: هر زنی را که خالی از موانع نکاح باشد می توان خواستگاری کرد .خواستگاری همیشه از ناحیه جنس مذکر انجام می شود که مطابق فطرت و طبیعت انسان امری است طبیعی. این قاعده حتی در مورد حیوانات نیز جاری است. و رجوع و درخواست از جنس مخالف غالباً و اکثراً از ناحیه جنس مذکر آغاز می گردد.دین مقدس اسلام نیز که آئین فطرت است بر این رویه فطری و طبیعی صحه نهاده، و بر این مبنا و اساس است که در قرآن و سنت، در امر ازدواج، مردان مخاطب واقع گشته اند و مستقیماً به آنان دستور ازدواج و همسر گزینی داده شده است. برای نمونه: فانکحوا ماطاب لکم من النساء ـ با زنان طیب ازدواج کنید .
1ـ به طور صریح و آشکار که به آن تصریح می گویند مثل اینکه مردی از زنی بدون ابهام تقاضای ازدواج نماید و بگوید خانم من تمایل دارم یا می خواهم باشما ازدواج نمایم .
2ـ به طور تعریض: یعنی ضمنی و با کنایه که دلالت بر تمایل مرد به ازدواج با آن زن نماید مانند اینکه مردی به زنی بگوید اگر زنی حاضر باشد با من ازدواج نماید من آمادگی دارم یا اگر زنی مانند شما داشته باشم خوشبخت می شوم .
البته این نوع خواستگاری مربوط به زمانی است که خود مرد شخصاً و بدون واسطه بخواهد از زنی تقاضای ازدواج نماید. چنین تقاضایی مشروع و جایز می باشد.
1ـ جواز خواستگاری از زنان خالی از مانع.
2ـ عدم جواز خواستگاری از زنان دارای مانع.
شرایط ازدواج بحث چهارم : مرحوم علامه حلی در تذکره الفقهاء : جواز خواستگاری از زنان در غیر موارد ممنوعه مورد اتفاق نظر فقهاء است که این امر استحباب دارد. رسول الله (ص) نیز خود این عمل را انجام داده است.خواستگاری یا به صورت تصریح و بی پرده صورت می گیرد و یا به صورت تعریض و به کنایه؛ و زنی که از وی خواستگاری می گردد یا فاقد شوهر و خارج از عده رجعیه است و یا آنکه مشغول به آن است؛ و خواستگاری کننده هم یا شخص شوهر است و یا اجنبی.منظور از تصریح، کلامی است که به صورت صریح بر امر نکاح دلالت کند و محتمل دیگری نداشته باشد، مثل آنکه بگوید: من می خواهم با تو ازدواج کنم . منظور از تعریض این است که لفظی به کار رود که اشاره به تمایل ازدواج باشد. مثل آنکه بگوید: چه بسیار به تو رغبت دارند و یا تو زیبا هستی .
موانع قانونی به امور یا اوضاع و احوالی گفته می شود که در صورت وجود آن ها به صحت ازدواج خدشه و خلل وارد می شود و آن را غیر ممکن می سازد 1ـ قرابت یا خویشاوندی اعم از نسبی در حدود و شرایطی که قانون منع نموده است.2ـ شوهر داشتن3ـ درعده بودن4ـ چهار زن دائم داشتن که به ان استیفاء عدد هم می گویند.5ـ مطلقه بودن به سه طلاق یا نه طلاق6ـ لعان7ـ احرام8ـ کفر
در جهان بینی اسلامی برای تمامی نیازها و غرایز انسانی راهکاری در نظر گرفته شده است .در این باره می توان گفت مسأله ازدواج بهترین راهکار برای یکی از این غرایز انسانی است که از دیدگاه اسلامی اهمیت بسیاری دارد. بهترین زمان برای ازدواج از دیدگاه اسلام دوره جوانی است زیرا برای شروع به هر کاری دوره ای مناسب است و مناسب ترین دوره برای ازدواج دوره جوانی است .به همین دلیل است که سعدی می گوید: ای کاش در جوانی می دانستم و در پیری می توانستم.
روح لطیف انسان همانند جسم او دارای نیازهایی است که در صورت تأمین آن ها به تکامل واقعی خواهد رسید. به همین دلیل محبوب ترین چیز نزد خدای تعالی مسأله ازدواج است؛ تا آنجا که حضرت رسول می فرماید: النکاح سنتی و مَن رَغَبَ عَن سُنَتی فَلَیس مِنی و امام صادق نیز می فرماید: مِن اخلاق الانبیاء حُب النساء. دوست داشتن زنان از اخلاق پیامبران است.
مسأله زوجیت در قرآن کریم ، حتی برای اشیا نیز مطرح شده است ، خداوند در این باره می فرمایند : مِن کُل شیءٍ خلقنا زوجٍ. یعنی مسأله زوجیت فقط در مورد انسان ها و یا سایر موجودات نیست بلکه برای اشیا نیز این مسأله صدق می کند .
1) مسأله تولید مثل: اصولاً راز بقای موجود ات و انسان ها در طبیعت ، تقویت غریزه جنسی است .
2) مسأله کسب استقلال: هنگامی که جوانی ازدواج می کند و جامعه کوچکی را به نام خانواده تشکیل می دهد ،در واقع احساس استقلال می کند و این احساس استقلال، موجب آرامش نفس می شود که در بالندگی و تکامل فرد و جامعه بسیار مؤثر است.
3) حفظ عفت و مصونیت از گناه: در حدیث آمده است نیمی از دین جوان با ازدواج حاصل می شود و نیم دیگر آن با تقوا، بنابراین ازدواج از دین انسان حفاظت می کند به همین دلیل باید به آن اهمیت داده شود. اکثر بزهکاران اجتماع، افراد مجرد هستند.معصوم (ع)در حدیث دیگری می فرماید: اکثر اهل جهنم از غیر متأهلین هستند؛ یعنی افراد متأهل کمتر به سراغ گناه و خلاف می روند.
1-اختلاف جنس
۲-اراده و وجود اراده نه اشتباه و نه اکراه
۳- در ایجاب و قبول هم به اصالت و هم به نیابت، هر دو جایز است.
۴-اهلیت داشتن عاقد در بلوغ و عقل و قصد و رشد
۵- لزوم توالی عرفی ایجاب و قبول
6- صحت انعقاد با اشاره برای فرد لال
7- لزوم تعیین و تمایز زن و شوهر
۸- شرط خیار برای فسخ نکاح و مهر.
۹- عدم تعلیق در ازدواج و باطل بودن عقد مطلق
10-ثبت ازدواج
11- شروط صحیح ضمن عقد در ازدواج
12- اهلیت داشتن برای ازدواج اعمّ از سن برای ازدواج، ولایت در ازدواج، اجازه پدر یا جد پدری در ازدواج باکره و در نهایت اجازه دولت برای ازدواج با بیگانگان
نظر کاربران
