معافیت مالیاتی و مالیات بر ارث

معافیت مالیاتی و مالیات بر ارث

معافیت مالیاتی چیست و شامل چه مواردی می شود؟

زیربنای ساختمان اولین موردی است که شامل معاف مالیاتی است. در صورتی که زیربنای ساختمان شما در شهرهایی به غیر از پایتخت ، کمتر از ۲۰۰ متر مربع است،براساس این قانون نباید مالیات بپردازید.
مالیات بر درآمد و مستغلات چند سال است که در ایران اجرا می شود. براساس این قانون اگر ملک و مستغلاتی را دارید و از قبل آن ها درآمدی را کسب می کنید، باید براساس نرخ از قبل اعلام شده، به دولت مالیات بدهید. شما باید مالیات خانه های و واحدهای آپارتمانی که اجاره داده اید را به دولت بپردازید. شاید این حرف ها شما را نگران کند و تصور کنید که آن قدر وجوه نقدی را برای پرداخت مالیات ندارید. ولی لازم است بدانید که می توانید از پرداخت این نوع مالیات در مواردی معاف شوید. این قانون، معافیت های مالیاتی خیلی زیادی دارد که شما می توانید از آن ها استفاده کنید.

معاف مالیاتی زیربنا

زیربنای اولین بخشی است که شامل معافیت مالیاتی می شود. براساس این قانون در صورتی که زیربنای ساختمان شما در شهری به غیر از پایتخت کمتر از ۲۰۰ متر مربع باشد، لازم نیست که مالیاتی را پرداخت کنید، در صورتی که در شهر تهران ساختمانی دارید که زیربنای آن ۱۵۰ مترمربع است نباید نسبت به آن مالیاتی را بپردازید.

معافیت خانوادگی

براساس قانون، در صورتی که به پدر، مادر، همسر و فرزند یا اجداد و سایر افراد تحت تکفل، خانه ای را هدیه کرده باشند و برای آن مبلغی را دریافت نمی کنید، در این صورت از پرداخت مالیات معاف خواهید شد، مگر این که سند اجاره ای برای دریافت اجاره در دفتر اسناد و املاک تنظیم شده باشد. توجه داشته باشید که تنها یک واحدی که به یکی از افراد تحت تکفل خود هدیه داده اید از پرداخت مالیات معاف است ولی بقیه واحدها و ملک ها مشمول پرداخت مالیات خواهند بود.

موجر و مستاجر همزمان

در صورتی که فردی واحد مسکونی خود را به فرد دیگری اجاره داده باشد و خود در خانه دیگری اجاره می پردازد یا این که برای سکونت به خانه های سازمانی رای آورده است، سازمان مالیاتی برای او مابه التفاوت مبلغ دریافت اجاره و پرداخت اجاره را برای پرداخت مالیات در نظر می گیرد.
به طور مثال، اگر فردی منزل خود را به قیمت ۱۰ میلیون رهن و ۱ میلیون اجاره، به فرد دیگری واگذار کرده باشد و خود او خانه ای به مبلغ ۵ میلیون رهن و ۶۰۰ هزار تومان اجاره کرده باشد، در نهایت او باید مبلغ ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کند.

درآمد حاصل از اجاره

اگر افرادی باشند که به جز مبلغ اجاره، درآمدی ندارند، براساس قانون، در صورتی که اجاره دریافتی تا سقف مالیاتی باشد، در این صورت از پرداخت مالیات معاف خواهند شد. رقم مالیاتی در سال گذشته، ۱ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان در هر ماه مشخص شده بود. براساس این قانون، حقوق بازنشستگی، سود ناشی از سپرده های بانکی، هرگز درآمد تلقی نمی شود. در صورتی که فرد بازنشسته ای ملک خود را به قیمت ۱۰ میلیون رهن و ۱ میلیون تومان اجاره داده باشد، او نباید مالیاتی را به دولت پرداخت کند. بخاطر این که مبلغ ۱۶ میلیون و ۵۶۰ هزار تومان مبلغ مالیاتی این ملک است که مبلغ دریافتی از این مبلغ کمتر است و شامل مالیات نخواهد شد. تکمیل اظهارنامه مالیاتی برای معافیت از درآمد حاصله از اجاره لازم و ضروری است. حتما با صداقت کامل اظهارنامه را تکمیل کنید بخاطر این که اگر خلاف اظهارات شما ثابت شود شما باید یک برابر درآمد حاصله از درآمد اجاره و علاوه بر آن جریمه را پرداخت کنید.

قانون مندان معافیت مالیاتی

در صورتی که مالکی بیش از سه واحد یک مجتمع مسکونی، تمامی قوانین الگوی مصرف وزارت مسکن را رعایت کند، در این صورت از پرداخت مالیات نسبت به واحدهای استیجاری خود معاف خواهد بود. قوانین ساخت مسکن توسط وزارت مسکن و شهرسازی به سازنده و مالک ابلاغ می شود. منازل نوسازی که براساس قوانین وزارت مسکن و شهرسازی ساخته شده و در زمینه ساخت آن ها تاخیری صورت نگرفته، در اولین معاملات خرید و فروش، مشمول معافیت های مالیاتی خواهند بود.
زمان تخلیه واحد مسکونی مشمول معافیت مالیاتی
اگر مالکی محل سکونت خود را در معرض فروش بگذارد و در سند انتقال، مشخص شود که باید واحد مسکونی در مدت ۶ ماه تخلیه شود، در این صورت براساس اظهارنامه مالیاتی، مالک نباید نسبت به آن مالیاتی را پرداخت کند.

همکاری با ارگان های دولتی

دریافت وجه از ارگان های دولتی و نیمه دولتی برای احداث، نوسازی و بهسازی و بازسازی یا پرداخت غرامت برای ساخت در محل سکونت، جزء درآمد حاصل از ملک محسوب نمی شود. مانند مبلغی که جهت تعریض ساختمان به شهرداری پرداخت می شود یا املاکی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و اگر به سازمان میراث فرهنگی انتقال یابد، نقل و انتقال قطعی باعث خواهد شد تا مبلغ کل مالیاتی مشمول معافیت شود. در صورتی که اشخاص مالک واحدها باشند، می توانند از ۵۰ درصد معافیت مالیاتی بهره مند شوند.

مالیات بر ارث در یک نگاه و موارد معافیت مالیات بر ارث چیست

حالت های شمول مالیات بر ارث بر اموال متوفی از حیث تابعیت متوفی تعریف اموال مشمول مالیات بر ارث اموال مشمول مالیات بر ارث نرخ مالیات بر ارث مأخذ ارزیابی املاک و اموال متوفی موارد معافیت مالیات بر ارث اموالی که از شمول مالیات بر ارث خارج است تکالیف مشمولین اداره امور مالیاتی صلاحیتدار در مورد ارث تکالیف اداره امور مالیاتی در مورد مالیات بر ارث وظایف اشخاص خاص در مورد ارث حالات خاص پرداخت مالیات بر ارث وضعیت بدهی متوفی،مهریه و نفقه ایام عده
حالت های شمول مالیات بر ارث بر اموال متوفی از حیث تابعیت متوفی:

الف) در صورتی که متوفی یا وارث یا هر دو ایرانی مقیم ایران باشند نسبت به سهم الارث هریک
از وراث از اموال مشمول مالیات بر ارث موضوع مادة ۱۹ این قانون واقع در ایران یا در خارج از ایران پس از کسر مالیات بر ارثی که بابت آن قسمت از اموال واقع در خارج از ایران به دولت محلی که مال در آن واقع گردیده پرداخت شده است به نرخ مذکور در مادة ۲۰ این قانون.

ب) در صورتی که متوفی و وراث هر دو ایرانی مقیم خارج از ایران باشند سهم الارث هریک از وراث از اموال و حقوق مالی متوفی که در ایران موجود است به نرخ مذکور در مادة ۲۰ این قانون و نسبت به آن قسمت که در خارج از ایران وجود دارد پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع مال پرداخت شده است به نرخ بیست و پنج درصد.

ج) در مورد اتباع خارجی و سایر موارد نسبت به آن قسمت از اموال وحقوق مالی متوفی که در
ایران موجود است کلاً مشمول مالیات به نرخ مذکور در مادة ۲۰ این قانون برای وراث طبقۀ دوم

تعریف اموال مشمول مالیات بر ارث:

کلیه ماترک متوفی واقع در ایران و یا خارج از ایران اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی.(ماده ۱۹ ق.م.م)

اموال مشمول مالیات بر ارث:

الف )اموال متوفی: در صورتی که متوفی یا وارث یا هر دو ایرانی مقیم ایران باشند نسبت به سهم الارث هریک از وراث از اموال مشمول مالیات بر ارث موضوع ماده ۱۹ این قانون واقع در ایران یا در خارج از ایران پس از کسر مالیات بر ارثی که بابت آن قسمت از اموال واقع در خارج از ایران به دولت محلی که مال در آن واقع گردیده پرداخت شده است به نرخ مذکور در ماده ۲۰ این قانون. در صورتی که متوفی و وراث هر دو ایرانی مقیم خارج از ایران باشند سهم الارث هریک از وراث از اموال و حقوقی مالی متوفی که در ایران موجود است به نرخ مذکور در ماده ۲۰ این قانون و نسبت به آن قسمت که در خارج از ایران وجود دارد پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع مال پرداخت شده است به نرخ بیست و پنج درصد . در مورد اتباع خارجی و سایر موارد نسبت به آن قسمت از اموال و حقوق مالی متوفی که در ایران موجود است کلاً مشمول مالیات به نرخ مذکور در ماده ۲۰ این قانون برای وراث طبقه دوم.(ماده۱۷ ق.م.م)

ب) اموالی که به موجب وقف یا حبس یا نذر یا وصیت منتقل میشود:
در صورتی که از موارد معافیت مذکور در بند ۳ ماده ۲۴ این قانون نباشد و یا مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد اتفاقی نگردد،به شرح زیر مشمول مالیات است :
الف در مورد وقف و حبس ، منافع مال هر سال مشمول مالیات به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ این قانون خواهد بود . ب در نذر و وصیت چنانچه منافع مورد نذر و وصیت باشد ، به شرح بند الف فوق و در صورتی که عین مال مورد نذر و وصیت باشد ، ارزش مال طبق مقررات این فصل تعیین و یکجا به نرخ مقرر برای وراث طبقه دوم مشمول مالیات خواهد بود.(ماده ۳۸ ق.م.م)

نرخ مالیات بر ارث:
تا مبلغ ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال طبقه اول ۵% ، طبقه دوم ۱۵% ، طبقه سوم ۳۵% .
تا مبلغ ۲۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال نسبت به مازاد ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال طبقه اول ۱۵% ، طبقه دوم ۲۵% ، طبقه سوم ۴۵% .
تا مبلغ ۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال نسبت به مازاد ۲۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال طبقه اول ۲۵% ، طبقه دوم ۳۵% ، طبقه سوم ۵۵% .
نسبت به مازاد ۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال طبقه اول ۳۵% ، طبقه دوم ۴۵% ، طبقه سوم ۶۵% .(ماده ۲۰ ق.م.م)

مأخذ ارزیابی املاک و اموال متوفی:

مأخذ ارزیابی املاک اعم از عرصه یا اعیان ، ارزش معاملاتی ملک با رعایت تبصره (۱) ماده (۵۹) این قانون در زمان فوت میباشد. (ماده ۳۲ ق.م.م) در مورد ساختمانهایی که با توجه به نوع مصالح یا طرز معماری خاص دارای ارزش فوق العاده هستند ارزش معاملاتی اعیانی ملاک نبوده و اداره امور مالیاتی مکلف است در این مورد و همچنین در ارزیابی جواهر و اشیای نفیس از نظر کارشناس یا کارشناسان و متخصص و متخصصین ذیربط استفاده کند.(تبصره ۲ ماده ۳۲ ق.م.م) در مواردی که منفعت مال ، مورد وصیت یا نذر واقع میشود و همچنین در حبس چنانچه پس از انقضای مدت ، اصل مال عاید وراث شود ارزش مال مورد وصیت و نذر حبس ، به تاریخ حین الفوت مورث با رعایت مسلوب المنفعه بودن آن تقویم و به سهم الارث وارثی که مال عاید آنها می شود اضافه و مشمول مالیات بر ارث خواهد بود.(تبصره ۳ ماده ۳۲ ق.م.م) حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک با بانکها نسبت به عرصه و اعیان املاک براساس ارزش معاملاتی حین الفوت متوفی محاسبه خواهد شد.(تبصره ۴ ماده ۳۲ ق.م.م) مأخذ ارزیابی سایر اموال و حقوق مالی ، ارزش آنها در تاریخ فوت خواهد بود .(ماده ۳۲ ق.م.م)

موارد معافیت مالیات بر ارث:

از سهم الارث هریک از وراث طبقه اول مبلغ سی میلیون ۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال به عنوان معافیت کسر و مازاد به نرخهای مذکور مشمول مالیات میباشد . معافیت مذکور برای هریک از وراث طبقه اول که کمتر از بیست سال سن داشته یا محجور یا معلول و یا از کار افتاده باشند مبلغ پنجاه میلیون ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال خواهد بود.(ماده ۲۰ ق.م.م) وراث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث موضوع این فصل نخواهند بود.(ماده ۲۵ ق.م.م)

اموالی که از شمول مالیات بر ارث خارج است:

اموالی که جزء ماترک متوفی باشد و تا یک سال پس از قطعیت مالیات و غیرقابل رسیدگی بودن پرونده امر در مراجع مالیاتی طبق قوانین یا احکام خاص مالکیت آنها سلب و یا به موجب گواهی سازمان ذیربط بلاعوض در اختیار وزارت خانه ها ، موسسه های دولتی ، شهرداریها ، نهادهای انقلاب اسلامی یا شرکتهایی که صددرصد (۱۰۰%) سهام آنها متعلق به دولت باشد قرار گیرد.(ماده ۲۱ ق.م.م) مواردی که وراث تمام یا قسمتی از اموال را که جزء ماترک باشد به طور رایگان به یکی از اشخاص مذکور در ماده (۲) این قانون واگذار کنند. (ماده ۲۱ ق.م.م) وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت ، مطالبات مربوط به خسارت اخراج ، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل بیمه عمر، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که یک جا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می گردد. (ماده ۲۴ ق.م.م) اموال منقول متعلق به مشمولین بند ۴ ماده ۳۹ قرارداد وین مورخ فروردین ۱۳۴۰ و ماده (۵۱) قرارداد وین مورخ اردیبهشت ماده ۱۳۴۲ و بند(۴) ماده (۳۸) قرارداد وین مورخ اسفند ماه ۱۳۵۳ با رعایت شرایط مقرر در قرارداد مزبور با شرط معامله متقابل.(ماده ۲۴ ق.م.م) اموالی که برای سازمانها و موسسه های مذکور در ماده (۲) این قانون مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تأیید سازمانها و موسسه های مذکور.(ماده ۲۴ ق.م.م) هشتاد درصد(۸۰%) اوراق مشارکت و سپرده های متوفی نزد بانکهای ایرانی و شعب آنها در خارج از کشور و موسسه های اعتباری غیر بانکی مجاز ، همچنین پنجاه درصد (۵۰%) ارزش سهام متوفی در شرکتهایی که سهام آنها طبق قانون مربوط در بورس پذیرفته شده باشد و چهل درصد (۴۰%) ارزش سهام یا سهم الشرکه متوفی در سایر شرکتها و نیز چهل درصد (۴۰%) ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای تولیدی ، صنعتی ، معدنی و کشاورزی.(ماده۲۴ ق.م.م)

تکالیف مشمولین:

الف وراث ( منفرداً یا مجتمعاً ) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای روی نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه میشود حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین بهای زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی هایی که طبق مقررات این فصل قابل احتساب هستند به ضمیمه مدارک زیر به اداره امور مالیاتی صلاحیتدار تسلیم و رسید دریافت دارند.
رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی و مطالبات متوفی. رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است. در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالتنامه یا قیم نامه . رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیتنامه متوفی اگر وصیتنامه موجود باشد.(ماده ۲۶ ق.م.م)
ب مشمولین مالیات بر ارث مکلفاند مالیات متعلق را براساس اظهارنامه تا سه ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه به رسم علی الحساب پرداخت و رسید دریافت دارند.(ماده ۲۸ ق.م.م)ج در مورد وقف ، متولی و در مورد حبس و نذر، حبس و نذر کننده و در مورد وصیت ، وصی
مکلفاند:
حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی ، حسب مورد ، اظهارنامه ای روی نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه میشود حاوی مشخصات و ارزش مال مورد وقف و حبس یا نذر یا وصیت به انضمام اسناد مربوطه به اداره امور مالیاتی صلاحیتدار تسلیم و رسید دریافت دارند. در صورتی که مورد از مصادیق بند الف ماده ۳۸ این قانون باشد، مالیات منافع هر سال را تا آخر تیرماه سال بعد و چنانچه مورد از مصادیق قسمت اخیر بند ب ماده مزبور باشد ، مالیات متعلق را حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه پرداخت کنند و یا از تسهیلات مذکور در موارد ۴۰ و ۴۱ این قانون استفاده نمایند.

حالات خاص پرداخت مالیات بر ارث:

در صورتی که مشمولان مالیات این فصل قادر به پرداخت تمام یا قسمتی از مالیات خود نباشد سازمان امور مالیاتی کشور میتواند با اخذ تضمین معتبر قرار تقسیط آن را تا مدت سه سال از تاریخ قطعی شدن مالیات متعلق بدهد.(ماده ۴۰ ق.م.م) در صورتی که دادن تضمین تقسیط برای وراث مقدور نباشد و همچنین در صورتی که جزء ماترک ، وجوه نقد موجود نباشد سازمان امور مالیاتی کشور میتواند به تقاضای کتبی وراث معادل مالیاتی متعلق ، مالی را اعم از منقول یا غیرمنقول از ماترک با توافق وراث انتخاب و به قیمتی که مبنای محاسبه مالیات بر ارث قرار گرفته است به جای مالیات قبول کند.(ماده ۴۰ و ۴۱ ق.م.م)۳ در صورتی که جزء ماترک متوفی کارخانه یا کارگاه تولیدی یا واحدهای کشاورزی باشد و ارزش سایر اموال متوفی تکافوی مالیات بر ارث متعلق به ماترک را نکند ، پس از وصول مالیات از محل سایر اموال نسبت به مازاد مالیات و همچنین در مواردی که ماترک منحصر به کارخانه یا کارگاه تولیدی یا واحدهای کشاورزی باشد سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است در صورت تقاضای وراث با تقسیط مالیات در مدت مناسبی موافقت نماید.(ماده ۴۲ ق.م.م)

وضعیت بدهی متوفی،مهریه و نفقه ایام عده:

بدهی که متوفی به وراث خود دارد در صورتی که مستند به مدارک قانونی بوده و اصالت آن مورد تأیید هیأت حل اختلاف مالیاتی قرار نگیرد قابل کسر از ماترک خواهد بود. در مورد مهریه و نفقه ایام عده تأییدیه هیأت مذکور لازم نیست و در مورد وراث طبقه دوم و سوم کسر دیون منوط به آن است که متوفی تا تاریخ فوت خود دارای وراث از طبقه ماقبل حسب مورد بوده باشد.(تبصره ماده ۱۹ ق.م.م)

جریمه:

درصورتی که بانکها و شرکتها و مؤسسات و اشخاصی که مالی از متوفی نزد خود دارند از اجرای مواد ۳۴ و ۳۶ این قانون تخلف نمایند ، علاوه بر اینکه تا معادل ارزش مالی که نزد آنها بوده ، با وراث نسبت به پرداخت مالیات و جرائم متعلق مسئولیت تضامنی دارند ، مشمول جریمه ای معادل پنج درصد قیمت مال نیز خواهند بود . در مورد بانکها و شرکتهای دولتی و مؤسسات دولتی ، متخلف و شرکا و معاونان وی در تخلف نیز مسئولیت تضامنی خواهند داشت.(ماده ۴۳ ق.م.م)

نرخ مالیات بر ارث در اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم و تغییرات بنیادی آن

نرخ مالیات : طبق یک ضرب المثل قدیمی اسلامی ارث از شیر مادر حلال تر است ؛ اما امروزه دستیابی به این مال حلال تر از شیر مادر چندان هم ساده نیست. قبل از دستیابی به آن باید مالیات های لازم را پرداخت. براساس تعاریف معمول، مالیات بر ارث حقی قانونی است که دولت در ماترک فرد متوفی دارد و وراث ملزم به پرداخت آن هستند. در گذشته گلایه های مالیاتی مردم به رویه مالیات گیری از ارث که به گفته مردم ناعادلانه بوده است، باعث آن شد که این مالیات بررسی مجدد شود و به ادعای سازمان امور مالیاتی تعدیل شود. به عنوان مثال، مالیات ملک مسکونی و تجاری متفاوت است و گاهی فرد باید مبالغ بسیار گزافی برای دستیابی به سهم ارث خود بپردازند. در این حوزه مروری بر روند مالیات گیری کشور که به گفته وزیر اقتصاد، مالیات گیری کورکورانه بوده است، می تواند به خوبی نشان دهد که چرا مردم در این حوزه هم معترض هستند.

تعیین ​نرخ مالیات بر اساس نسبت با متوفی

به هر حال در قانون فعلی مالیات بر ارث بر حسب این که ترکه متوفی به چه میزان باشد، مالیاتی متفاوت دارد. نرخ مالیات بر ارث، تابعی از این امر نیز است که وارث با متوفی چه نسبتی داشته باشد. هرچه نسبت وارث با متوفی نزدیک تر باشد، مالیات بر ارث کمتر است و هرچقدر که نسبت وارث با متوفی دورتر باشد، ​نرخ مالیات بر ارث بیشتر خواهد بود. این در حالی است که وراث از دیدگاه قانون مالیات های مستقیم به سه طبقه تقسیم می شوند؛
وراث طبقه اول شامل پدر، مادر، زن، شوهر و اولاد هستند. طبقه دوم نیز عبارتند از اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها. طبقه سوم وراث نیز شامل عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها است.
به طور دقیق نرخ های اعلامی سازمان امور مالیاتی برای وراث طبقه یک است و به ترتیب برای وراث طبقه دوم دو برابر و برای وراث طبقه سوم به چهار برابر می رسد. همچنین باید در نظر داشت که اگر در هر طبقه حتی یک نفر ورثه در حال حیات باشد، سبب می شود طبقات دیگر از جهت ارث بردن باطل شوند و هیچ ارثی به آنها تعلق نگیرد.

سهم ٢ درصدی دولت ارزش وسیله متوفی

در همین راستا چندی پیش سازمان امور مالیاتی کشور در اطلاعیه ای جزئیات مربوط به نرخ مالیات بر ارث در اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم را اعلام کرد. براساس قانون سال ١٣٩٥ مالیات بر ارث، ٣ درصد ارزش دارایی هایی مانند سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار و سودهای آنان به سازمان امور مالیاتی تعلق دارد. همچنین یک و نیم درصد ارزش سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها نیز مشمول مالیات می شود. مالیات بر ارث حق الامتیاز و سایر اموال وحقوق مالی نیز در قانون جدید ١٠ درصد ارزش روز در تاریخ تحویل محاسبه شده است. این در حالی است که ٢ درصد بهای اعلام شده سازمان امور مالیاتی کشور برای انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی نیز مالیات بر ارث تلقی می شود. یک ونیم درصد ارزش املاک برحسب تاریخ واگذاری روز نیز به دولت تعلق می گیرد. ​نرخ مالیات دارایی ها و اموال متوفیان ایرانی که در خارج از کشور هستند، نیز شامل ١٠ درصد ارزش ماترک است.
همچنین اگر متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود. اما قوانین به همین جا ختم نمی شود. براساس قانون مالیات های مستقیم هرگونه نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت های ایرانی یا خارجی در بورسها و بازارهای خارج از بورس که مجوز دارند، شامل نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام خواهد بود. براساس تبصره یک ماده گفته شده مالیات های مستقیم از هر نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکا در سایر شرکت ها، مالیات مقطوعی به میزان ٤ درصد ارزش اسمی آنها وصول می شود. همچنین براساس ماده ٥٩ نقل و انتقال قطعی املاک به ماخذ ارزش معاملاتی و به نرخ ٥ درصد است.

مالیات بر ارث قبل از تعدیل

براساس قانون پیشین مالیات بر ارث، مالیات بر ارث دارایی های تا مبلغ ٥٠ میلیون ریال برای طبقه اول شامل ٥ درصد ارزش اموال بود. که این میزان برای طبقه دوم به ١٥ درصد ارزش دارایی و برای طبقه سوم به ٣٥ درصد ارزش دارایی می رسید. همچنین مالیات بر ارث دارایی هایی تا مبلغ ٢٠٠ میلیون تومان برای طبقه اول ١٥ درصد ارزش دارایی، برای طبقه دوم ٢٥ درصد و برای طبقه سوم ٤٥ درصد تخمین زده شده بود. همچنین ​نرخ مالیات برارث دارایی و اموال بیش از ٥٠٠ میلیون ریال برای وراث طبقه اول شامل ٣٥ درصد ارزش دارایی، برای طبقه دوم ٤٥ درصد و برای طبقه سوم ٦٥ درصد ارزش دارایی محاسبه شده بود.

مالیات بر ارث صلح عمری و سکنی در قانون اساسی چگونه است؟

در این نوشته قصد دارین به بررسی مالیات بر ارث ، صلح عمری و سکنی بپردازیم. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به صورت مشروح تمامی این موضوعات را بیان نماییم. در حقوق مدنی حق انتفاع عبارت است از حقی که به موجب آن شخص می تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد، استفاده کند. در حق انتفاع، مال در مالکیت شخصی دیگر است و منافع نیز ملک شخص دیگری است و فقط شخص دارای حق انتفاع، حق استفاده و بهره برداری از آن را دارد، نه حق مالکیت بر آن. حق انتفاع نوعی مالکیت است که طی قراردادی به شخص واگذار می شود، بنابراین جزء اموال غیر منقول وی محسوب می شود.


ماده ۴۱: قانون مدنی، عمری حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک برای شخص به مدت عمر خود یا عمر منتفع و یا عمر شخص ثالثی برقرار شده باشد. ماده ۴۲: رقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی برقرار می گردد ماده ۴۳: اگر حق انتفاع عبارت از سکونت در مسکنی باشد سکنی یا حق سکنی نامیده می شود و این حق ممکن است به طریق عمری یا بطریق رقبی برقرار شود. ماده ۴۴: در صورتی که مالک برای حق انتفاع مدتی معین نکرده باشد حبس، مطلق بوده و حق مزبور تا فوت مالک خواهد بود مگر اینکه مالک قبل از فوت خود رجوع کند. ماده ۴۵: در موارد فوق حق انتفاع را فقط درباره شخص یا اشخاصی می توان برقرار کرد که در حین ایجاد حق مزبور وجود داشته باشندولی ممکن است حق انتفاع تبعا برای کسانی هم که در حین عقد به وجود نیامده اند برقرار شود و مادامی که صاحبان حق انتفاع موجودهستند حق مزبور باقی و بعد از انقراض آنها حق زایل می شود.
مالیات بر ارث مانند سایر منابع مالیاتی بر اساس قانون مالیات های مستقیم محاسبه می شود. در این راستا، هرگاه در نتیجه فوت شخصی، مالی از متوفی به ورثه برسد، ورّاث یا نماینده قانونی آنها موظفند ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ فوت متوفی، به سازمان امور مالیاتی محل سکونت مرحوم یا مرحومه مراجعه و با ارائه اسناد مربوطه، صورت اموال و بدهی های وی را در اظهارنامه مخصوص مالیات بر ارث گزارش کنند. بدین ترتیب، پس از تشکیل پرونده متوفی، گواهینامه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث صادر و به ورثه داده می شود. این گواهینامه یکی از مدارک لازم برای درخواست گواهی حصر وراثت از شورای حل اختلاف است. در این گواهی،اسامی وراث قانونی اعلام و میزان سهم الارث هر یک از آنها مشخص می شود.

پس از تکمیل اظهارنامه، همه اموال منقول و غیرمنقول متوفی به نرخ روز توسط ماموران تشخیص مالیات قیمت گذاری می شوند و همه بدهی های متوفی مانند وام ها، مهریه و غیره از آن کسر می شود. پس از آن با توجه به سهم الارث هر یک از وراث مالیات بر ارث به نسبت محاسبه می شود. این نرخ ها طبق ماده ۲۰ قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص وراث طبقه اول تا مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰ ریال معادل ۵ درصد، تا مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۲۰۰ ریال نسبت به مازاد ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰ ریال معادل ۱۵ درصد، تا مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰۰ ریال نسبت به مازاد ۰۰۰ر۰۰۰ر۲۰۰ ریال معادل ۲۵ درصد و نسبت به مازاد ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰۰ ریال معادل ۳۵ درصد می باشد.

لازم به ذکر است که از سهم الارث هر یک از وراث طبقه اول مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۳۰ریال به عنوان معافیت کسر و مابقی با شرح فوق الذکر مشمول مالیات می گردند. وراث از نظر قانون مالیاتهای مستقیم به سه طبقه تقسیم می شوند:
وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد. وراث طبقه دوم که عبارتند از: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها. وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها.
اگر در هر طبقه ای حتی یک نفر ورثه در حال حیات باشد سبب می شود دیگر طبقات به اصطلاح از حیث ارث بردن باطل شوند و هیچ ارثی به آنها تعلق نگیرد حال به طور تفصیلی به راه حل قانونی فرار از مالیات بر ارث می پردازیم. هیچ فردی نمی تواند در خصوص تقسیم اموال خود پس از مرگش تصمیم گرفته و دخالت کند زیرا ارث از اسباب تملک است و نه تملیک. تملک به معنای این است که شخص بدون اراده مالک می شود و تملیک یعنی این که کسی مالی به دیگری می دهد در نتیجه در بحث ارث از آنجا که متوفی اراده و دخالتی در مال خود ندارد، به صورت قهری، وراث مالک خواهند شد. اما این امکان برای اشخاص وجود دارد که قبل از فوت و در زمانی که در حیات هستند در خصوص اموال خود تصمیم گیری کرده و به گونه ای همه اموال خود را به اعضای خانواده و وارثین احتمالی انتقال دهند. در نتیجه شخص در زمان مرگش دیگر مالی نخواهد داشت که به ارث برسد.
انحصار وراثت، تحریر مهر و موم و تقسیم ترکه، رعایت عدالت و به خصوص مالیات بر ارث از نگرانی های اصلی مردم است. برای کاسته شدن از این گونه مشکلات نیز صاحبان اموال می توانند قبل از فوت خود با تنظیم اسناد مناسب در زمینه اموال شان تعیین تکلیف کنند. از جمله مواردی که در این خصوص می توان به آن ها اشاره کرد وصیت و سند صلح عمری است. یکی از اسناد بسیار مفید و کارآمد سند صلح عمری است که در دفاتر اسناد رسمی رواج دارد. به وسیله این سند می توان از مشکلات گفته شده جلوگیری کرد، بنابراین مالک اموال غیر منقول که اغلب شامل آپارتمان، خانه، زمین و باغ است، میتواند با مراجعه به دفتر اسناد رسمی اختیار فروش، اجاره دادن و یا حتی فسخ و اقاله سند مذکور را تا زمان حیات برای خود نگه داشته اصل مال را به فرزند و یا اشخاص دیگر مدنظر خود انتقال دهد. در نتیجه تا زمانی که شخص زنده است هرگونه دخالت و نظارت و اختیار نسبت به مال خود را دارد، اما بعد از مرگش، مالک آن مال فرزند یا شخص مورد نظر خواهد شد و این شرایط، تابع مقررات ارث نمی شود.

چنانچه شخصی پس از تنظیم سند صلح عمری، از انجام این کار منصرف شود و بخواهد مال را دوباره به نام خود بازگرداند، از همان ابتدای تنظیم سند باید از سردفتر بخواهد که شرط فسخ را به صورت یک طرفه و به نفع مصالح (صاحب مال فعلی) در سند قید کند، در این صورت و با وجود این شرط صاحب مال تا قبل از فوت خود به صورت صددرصد و بدون محدودیت اختیار مال و اموالش را دارد و چنانچه فوت کند، اموالش مشمول قانون مالیات بر ارث نیز نمی شود. امروزه با توجه به تحولات اجتماعی و کاهش تعداد فرزندان و نزدیک شدن فاصله اجتماعی بین فرزندان پسر و دختر، گرایش و تمایل خانواده ها بر این قرار گرفته که از ماحصل مادی زندگی خود به گونه ای تا حد امکان به صورت مساوی بین فرزندان تقسیم کنند. برای تحقق این امر نیز والدین می توانند قبل از مرگ به شرح مذکور و با وصیت و یا صلح عمری، مطابق با اراده خویش رفتار کنند.

گواهی مالیات بر ارث و مراحل صدور آن به چه صورت است؟

تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث در اجرای ماده ۲۶ ق.م.م که وراث مکلفند تا ۶ ماه از تاریخ فوت نسبت به تکمیل و تسلیم اقدام نمایند. صدور دستور توسط رئیس گروه مالیاتی و ثبت در دفتر توسط دبیرخانه صدور فرم ۱۸ ارسال اظهارنامه به دفتر مرکزی ارث ، واقع در تهران ؛ توسط اداره امور مالیاتی تسلیم حصر وراثت و تقاضای صدور فرم ۱۹ توسط وراث صدور دستور توسط رئیس گروه مالیاتی و ثبت در دفتر دبیرخانه تنظیم گزارش ارزیابی ماترک متوفی توسط کارشناس ارشد مالیاتی تأیید گزارش ارزیابی کارشناس ارشد مالیاتی توسط رئیس گروه مالیاتی وصول مالیات (در صورتی که وراث مشمول مالیات بر ارث باشند)

تکمیل اظهارنامه گواهی مالیات بر ارث

صدور گواهی فرم ۱۹ و تحویل آن به مودی مدارک مورد نیاز : تسلیم اظهارنامه تکمیل شده تصویر گواهی فوت از اداره ثبت احوال ، شناسنامه مرحوم و شناسنامه کلیه ورثه اسناد و مدارک دارایی ها و بدهی های مرحوم آخرین وصیت نامه مرحوم ارائه اصل وکالت نامه در صورتی که پرونده توسط وکیل ورثه پیگیری می شود.

اموال معاف از مالیات بر ارث کدامند؟

از سال آینده اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم لازم الاجراست و مودیان مالیاتی باید بر مبنای آن عمل کنند. یکی از بخش های اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم در زمینه مالیات بر ارث است. اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم که در آخرین روز تیر ماه سال جاری تصویب شد، از ابتدای سال ۱۳۹۵، اجرا می شود و از ابتدای سال جاری، مودیان مالیاتی ملزم به رعایت چارچوب مفاد قانون جدید خواهند بود. سامانه سازمان امور مالیاتی کشور، برای ایجاد سهولت در کار مودیان مالیاتی بخش هایی از اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم را منتشر کرده است

دانستنی های مربوط به قانون ارث

بخشی از اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم در زمینه مالیات بر ارث است که از وراث متوفی نسبت به سهم الارث آنان و با توجه به نرخی که برای هر طبقه از وراث معین شده است وصول می شود. بر اساس قانون ارث اموال مشمول مالیات بر ارث که درنتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می یابد، به شرح زیر مشمول مالیات می شود:

نسبت به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثناء موارد مندرج دربند (۲) این ماده و سودهای متعلق به آن ها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آن ها به نرخ سه درصد.
نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آن ها یک و نیم (۱٫۵) برابر نرخ های مذکور در تبصره (۱) ماده (۱۴۳) و ماده (۱۴۳ مکرر) قانون مذکور طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
نسبت به حق الامتیاز و سایر اموال وحقوق مالی که در بندهای مذکور به آن ها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد (۱۰%) ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث
نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد (۲%) بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
نسبت به املاک و حق واگذاری محل (۱٫۵) برابر نرخ های مذکور در ماده (۵۹) قانون مالیات ها به ماخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به ماخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
نسبت به اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد (۱۰%) ارزش ماترک که ماخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرارگرفته است. در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مذکور به ماخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث

درباره طبقه بندی وراث بدانید:

وراث از نظر قانون مالیات های مستقیم به سه طبقه تقسیم می شوند:

- ابتدا وراث طبقه اول که عبارت اند از پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد هستند.
- سپس وراث طبقه دوم قرار دارند که شامل اجداد، برادر، خواهر، و اولاد آنها می شود
- و بعد از آن، وراث طبقه سوم قرار دارد که شامل عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها است.

چه اموالی از پرداخت مالیات معاف هستند.؟

اموالی که از پرداخت مالیات معاف هستند، عبارت است از:

وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آن ها حسب مورد که یکجا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می شود.
اموالی که برای سازمان ها، مؤسسات و نهادهای مذکور در ماده (۲) قانون مالیات ها مورد وقف یا نذر یا حبس واقع شود البته به شرط تأیید سازمان ها و نهادهای مذکور.

اثاثیه منزل محل سکونت متوفی

اموالی که جزء ماترک متوفی بوده و طبق قوانین یا احکام خاص، مالکیت آنها سلب و یا بصورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده (۲) قانون مالیات ها قرارگیرد با تأیید اشخاص مزبور مشمول مالیات بر ارث قرار نمی گیرد.
یکی از مهمترین مواردی که در بخش مالیات بر ارث توسط قانون گذار مورد اصلاح قرار گرفته، موضوع امکان صدور گواهی پرداخت مالیات برای هر یک از اموال متوفی به صورت مجزاست. بدین معنی که درگذشته وراث مکلف بودند که مالیات بر ارث اموال را قبل از انتقال آن ها به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند که گاهی این امر مشکلات عدیده ای را برای وراث متوفی ایجاد می کرد. امروزه این نقیصه قانونی برطرف شده، بدین ترتیب که تنها زمانی که اموال متوفی انتقال می یابد، مالیات آن هم وصول می شود.

بنابر قانون، در صورتی که ارزش روز کلیه ماترک متوفی کمتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن ودفن باشد، اموال و دارایی های متوفی مشمول مالیات موضوع ماده (۱۷) قانون مالیات ها نخواهدشد و مالیات های پرداختی ماده مذکور با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت کننده مسترد خواهد شد. در صورتی که ارزش روز ماترک بیشتر از دیون محقق متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه های کفن و دفن باشد، در این صورت موارد مزبور به ترتیب از ارزش روز اموال و دارایی های موضوع بندهای (۱)، (۲)، (۳)، (۴) و (۵) ماده (۱۷) قانون مذکور کسر و مازاد ماترک حسب مورد به مأخذ مقرر در ماده مزبور مشمول مالیات خواهد شد و اضافه مالیات های پرداختی موضوع ماده (۱۷) با ارائه اسناد و مدارک مثبته به پرداخت کننده مسترد خواهد شد.

همچنین در صورتی که کل ماترک یا بخشی از آن مطابق بندهای الف و ب مشمول مالیات نباشند، اداره امور مالیاتی موظف است گواهی لازم مبنی بر بلامانع بودن ثبت یا انتقال یا پرداخت یا تحویل اموال و دارایی غیرمشمول متوفی به وراث را حسب موارد مذکور در ماده (۱۷) قانون مالیات های مستقیم به عنوان مراجع ذیربط صادر کند. همچنین بدهی متوفی در صورتیکه مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی بوده و اصالت آن مورد تایید اداره امور مالیاتی صلاحیتدار قرار گیرد قابل کسر از ماترک خواهد بود. براساس تبصره (۲) ماده (۱۷) قانون مالیات ها، نرخ های مذکور فقط برای طبقه اول در نظر گرفته شده و چنانچه وراث شامل طبقه دوم و سوم باشند، نرخ های مذکور در این ماده به ترتیب دو و چهار برابر خواهند شد.


نظر کاربران

ابراهیم یگانه بنفشه در ق
11 آذر 1400
دارایی
اسدی
10 اردیبهشت 1402
‎سلام ‎وقت بخیر ‎برای دو ملکی که نمیتوان صلح عمری انجام داد (ملکی که سند ندارد) و خودروی شخصی، بنده و همسر تصمیم گرفتیم در زمان حیات به صورت دستی مبایعه نامه بنویسیم و با امضای چهار شاهد ( شاهدین از وراث طبقه اول و دوم هستند مادر و خواهر و برادر) ‎آیا بعد از فوت بنده، همسرم یا بالعکس، مشمول پرداخت مالیات بر ارث به عنوان وارث طبقه اول میشویم؟