مالیات قطعی همان چیزی است که اداره امور مالیاتی عملکرد مودیان مالیاتی را بررسی کرده و بر طبق قانون اساسی، مالیاتی را برای آن ها مشخص کرده و طی برگه تشخیص به مودی ابلاغ می کند. شخص مودی در صورتی که تشخیص دهد بیشتر از میزان درآمد او مالیات تعیین کرده اند یا این مقدار مالیات بر خلاف مقررات است می تواند به برگه مالیاتی اعتراض کرده و برای حل اختلاف به هیات حل اختلاف مراجعه کند.
البته در برخی موارد مودی رای و نظر هیئت حل اختلاف را می پذیرد و نسبت به آن تمکین می کند و در برخی موارد درست عکس جریان اتفاق می افتد و مودی رای و نظر آن ها را نمی پذیرد و درخواست تجدیدنظر نسبت به مقدار مالیات مشخص شده را می دهد.
بنابراین مودی می تواند به هیات تجدید نظر مراجعه کرده و مراتب اعتراض خود را نسبت به رای صادره اعلام کند.
توجه داشته باشید که رای این هیئات لازم الاجراست و اداره مالیاتی می تواند رای این هیئت را اجرا کند.
در صورتی که مودی رای هیات حل اختلاف را قبول نداشته باشد، هم شخص مودی و هم اداره امور مالیاتی موظف هستند که براساس ماده ۲۵۱ قانون مالیات های مستقیم به شورای عالی مالیاتی شکایت کرده و درخواست نقض رای و تجدیدنظر در رقم مالیاتی را بدهند و این کار ظرف مدت ۱ ماه و پس از ابلاغ رای قطعی هیات حل اختلاف مالیاتی مستقیم و به استناد عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه باید انجام پذیرد.
حال اگر مودی در مدت یک ماه نسبت به رقم مالیاتی خود اعتراض نکرد یا به اسنادی دست یافته که می تواند رای امور مالیاتی صادره را به نفع خود تغییر دهد چکار می تواند بکند؟
براساس ماده ۲۵۱، این ماده در مورد مالیات های مستقیم و غیرمستقیم قطعی شده و نمی توان آن را در مرجع دیگری مطرح کرد، به عبارت دیگر شما همه مراحل قانونی را پشت سر گذاشته اید و همچنین بر اساس مدارک و مستندات خود، رقم مالیاتی مشخص شده را عادلانه نمی پندارید، بنابراین آخرین راه حل این است که به وزیر اقتصاد و دارایی درخواست خود را طی نامه ای مطرح کرده که در این صورت وزیر اقتصاد می تواند بر اساس اختیارات خود، پرونده شما را به هیئتی ۳ نفره ارجاع دهد که سه نفر را خود انتخاب می کند.
رای این هیئت قطعی بوده و لازم الاجراست و مودی نمی تواند به این رای اعتراض کند و درخواست تجدیدنظر نیز وجود نخواهد داشت.
کسب اطلاع از کلیات و مفاهیم مربوط به امور اقتصادی و دارایی، برای هر شخص حتی آنهایی که جز برای امور شخصی و خانوادگی خود، فعالیت اقتصادی خاص دیگری ندارند، می تواند سودمند و تا حد زیادی موثر باشد.
یکی از اصلی ترین این مفاهیم، مالیات و ضوابط و چارچوب های آن است؛ به ویژه اگر قصد ورود به کسب و کار هرچند کوچکی را داشته باشید.
شاید تصور کنید که این موضوعات را می توان به وکیل یا کارگزار امور دارایی سپرد و نیازی نیست مدیران یک مجموعه از چنین ساز و کارهایی اطلاع داشته باشند. همچنین در بسیاری از شرکت های حسابدار است که باید از چنین اطلاعاتی برخوردار باشد.
از جمله سرفصل های مرتبط با امور دارایی، برگ قطعی مالیات است که معمولا به نام مالیات قطعی نیز مطرح می شود.
قبل از تعریف کامل مالیات قطعی، لازم به توضیح است که مالیات تعیین شده برای یک مجموعه، در مرحله اول غیر قطعی و به نوعی بدوی است. از این رو زمانی که این مالیات اعلام می شود، پرداخت کننده طبق قانون حق دارد از جزئیات آن آگاه باشد.
به عنوان مثال، چگونگی محاسبه مالیات بر اساس تراکنش ها و میزان دارایی و به علاوه اسامی و مشخصات و منصب افراد بررسی و محاسبه کننده مالیات، اطلاعاتی هستند که پرداخت کننده قادر است آن ها را درخواست و در مدت زمان مشخصی دریافت کند.
ادعای مودی یا مالیات دهنده، اولین مرحله از تعیین مالیات را شکل می دهد. به این معنی که میزان مالیات محاسبه شده بر اساس اظهارنامه ای است که مودی تنظیم کرده و تحویل می دهد.
همین اظهارنامه نیز امکان اصلاح و بازبینی و تغییر البته بر اساس مقررات را دارد و تشخیص و تعیین مالیات بر اساس آخرین اظهارنامه ارائه شده، تراز مالی و دفاتر ثبت وی، محاسبه می گردد.
مالیات تعیین شده در قالب برگ تشخیص مالیات به مودی ابلاغ می شود و از زمان ابلاغ، سی روز برای بازبینی محاسبات، کسب اطلاع از فرآیند محاسبه و همچنین اعتراض به عدد اعلام شده، فرصت دارد. این میزان ابلاغی، هنوز قطعی نشده و در صورت اعتراض به آن، موضوع در هیات اختلاف مالیاتی، مطرح و بررسی می شود.
البته برای رسیدگی به اعتراض و اختلافات، هیئت و گروه های دیگری نیز تعیین شده اند و تا زمانی که اختلاف به نتیجه نرسد، در در مورد آن رای قطعی صادر نمی شود.
به همین ترتیب، مالیات قطعی شده نیز بر اساس رای این مراجع اعلام می شود. یعنی با فرض این که اعتراض به هیات اختلاف مالیاتی بدوی برسد یا در هیات تجدید نظر بازبینی شود، رای هر کدام از آنها در حکم مالیات قطعی خواهد بود.
در صورتی که مالیات دهنده پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیات، به ارقام و نتیجه مندرج در آن هیچگونه اعتراضی نکند، همین ارقام به عنوان مالیات قطعی برای وی صادر می شوند.
مالیات قطعی، به مثابه حکم قانونی است و مودی باید در اولین فرصت به پرداخت آن اقدام کند؛ چرا که از اینجا به بعد، عدم پرداخت به عنوان تخلف مالیاتی و بر علیه مودی مد نظر قرار می گیرد.
مرجع اصلی این مسائل، سازمان امور مالیاتی کشور است و در صورتی که پرداخت کننده از پرداخت مالیات قطعی سرپیچی کند، این سازمان اختیار و قدرت قانونی کافی برای برخورد اجرایی و اعمال جرایم سنگین را دارد.
بلوکه کردن حساب ها از جمله یکی از رایج ترین راهکارهای تنبیهی به شمار می رود.
در شرایط خاص و زمانی که مهلت یک ماهه پس از ابلاغ برگ تشخیص گذشته باشد و رای هیات بدوی مورد تایید نباشد، باز هم روش های دیگری برای اعتراض وجود دارد.
لازم به تاکید است که اعتراض به مالیات قطعی بدون طی کردن مراحل اعتراض به برگ تشخیص و هیات بدوی، امکان پذیر نخواهد بود.
نکته مهم دیگری که در اینجا نباید فراموش کرد، امکان شکایت دو طرفه هم از سوی مودی و هم از سوی کارشناس اداره مالیات است. به عبارت دیگر، هم مودی و هم کارشناس می توانند نسبت به میزان مالیات قطعی اقامه اعتراض کنند. ماده 251 قانون مالیات های مستقیم، مرجع شناخته شده ای برای این شرایط محسوب می شود.
از جمله یکی از روش های اعتراض به مالیات قطعی، طرح در شورای عالی امور مالیاتی است. سی روز پس از صدور رای مالیات قطعی در هیات، شکایت مودی یا کارشناس از رقم قطعی شده در این شورا بررسی می شود.
گاهی حتی ممکن است پس از صدور رای این شورا نیز، مودی یا کارشناس بتوانند به اسناد جدیدی دست پیدا کنند یا متوجه اشتباهی در محاسبه رای نهایی شوند. در این صورت یکی از قوی ترین شیوه ها، مکاتبه با وزیر امور اقتصادی و دارایی و درخواست تشکیل هیئت سه نفره رسیدگی خواهد بود!
این هیات به انتخاب وزیر و برای بررسی نهایی گلایه مودی یا کارشناس تشکیل می شود و نظر آن ها، از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است.
برای رسیدگی این هیات سه نفره، کل مدارک و مستندات باید بدون نقص ارسال شود و ارسال مدارک جدید پس از مهلت مقرر، امکان پذیر نخواهد بود.
البته طرح شکایت و اعتراض در دیوان عدالت اداری نیز یکی دیگر از مراحل بازبینی حکم مالیات قطعی است و با توجه به حساسیت و لازم الاجرا بودن نظر دیوان، بهتر است کلیه مستندات با نظر و مشورت وکیل مجرب به این مرجع رسیدگی تحویل شود.
راهکارهای متعددی برای اعتراض به برگ قطعی مالیات وضع شده وجود دارد. همچنین برخی افراد راه های ارائه شده در اینجا را نامعتبر می دانند و نامه زدن به شخص وزیر را بیهوده می دانند.
هرچند تفکرات زیادی در این موضوع وجود دارد، با این حال به نظر می رسد کسب اطلاع و آگاهی از سازمان امور مالیاتی بهترین شیوه باشد. همچنین بهتر است توجه داشته باشید تا در زمان مقرر شده برای اعتراض های اولیه بدون فوق وقت مدارک اعتراض خود را ارسال کنید. در این صورت کمتر ممکن است دچار مشکلات خاص شوید.
نظر کاربران
