از نظر قانون، بیکار چه کسی است، به چه کسی می توان بیکار گفت؟
بنا به عرف، مردم تصور می کنند که هر شخص بیکاری می تواند از قانون شرایط بیمه بیکاری استفاده کند، اصولا بیکار به شخصی گفته می شود که بنا به میل و اراده خود، بیکار نشده است و بنابراین می تواند از شرایط بیمه بیکاری استفاده کند، بیکار اصولا کسی است که از کار بیکار شده و بعد از بیکاری خود، آماده کار در محلی دیگر است.
اگر بیمه شده بیکاری بخاطر تغییرات ایجاد شده در ساختار اقتصادی کارگروه خود از کار بیکار شده باشد می تواند بر اساس تشخیص وزارت خانه و تاییدیه شورای عالی کار از مزایای شرایط بیمه بیکاری استفاده کند.
علاوه براین، بیمه شدگان بیکاری که بخاطر حوادث پیش بینی نشده ای مثل زلزله، آتش سوزی، سیل، جنگ بیکار شده اند می توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند، کارشناسان سازمان تامین اجتماعی ، اداره کار و امور اجتماعی کارگاه بیمه شده بیکار، تنها مراجع قانونی هستند که می توانند بیکاری ارادی یا غیرارادی بیمه شده بیکار را تشخیص داده صحت و نادرستی را شناسایی کنند.
در همین زمینه اگر کسی بنا به میل و اراده خود از کار خود دست بکشد یا موافقت نامه ای را با کارفرمای خود مبنی بر ترک محل خدمت خود امضاء کند نمی تواند از مزایای شرایط بیمه بیکاری استفاده کند.
افراد بیمه شده بیکاری که به مدت معین قرارداد همکاری دارند و براساس تشخیص مرجع حل اختلاف از کار خود اخراج شده و بیکار شده اند یا افراد شاغلی که با کارفرمای خود، قراردادهای دائمی کار منعقد کرده اند و پس از همان مدت از کار خود بیکار شده اند براساس تشخیص کارشناسان اداره کار و امور اجتماعی می توانند از مزایای بیمه بیکاری منتفع شوند.
بیمه شده بیکار موظف است در مدت ۳۰ روز از زمان شروع بیکاری خود، قضیه را به واحد تامین اجتماعی کارگاه خود اطلاع رسانی کند تا مشمول بیمه بیکاری شود و در همین حال برای کار و اشتغال در واحد اقتصادی بعدی آمادگی خود را نیز اعلام کند.
در صورتی که بیمه شده بیکار مشمول قوانین تامین اجتماعی بوده و تبعه خارجی محسوب نمی شود و در ضمن مستمری بگیر و از کار افتاده نیز نباشد، می تواند از مزایای بیمه بیکاری منتفع شود، علاوه بر این ها حداقل باید ۱۲ ماه سوابق تامین اجتماعی را نیز داشته باشد.
بسیاری از مردم و مردمی که نسبت به امور بیمه بی اطلاع هستند تصور می کنند که همیشه و در هر زمانی می شود از مزایای بیمه بیکاری استفاده کرد، در صورتی که هرگز این چنین نبوده است. بیمه شده بیکاری که سوابق بیمه تامین اجتماعی داشته باشد می تواند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کند. بیمه بیکاری برای مجردها، به مدت ۳۶ ماه بوده و برای متاهلین این مدت افزایش می یابد و تا ۵۰ ماه را در برمی گیرد. کسی می تواند از مزایای شرایط بیمه بیکاری استفاده کند که قبلا حق بیمه او توسط کارفرمایان پرداخت می شد.
بیمه شدگانی که بخاطر تخطی از آیین نامه کارگاه ها و از سوی کارفرما اخراج شده اند و در کار و وظیفه خود کوتاهی و قصور کرده اند هرگز نمی توانند از مزایای شرایط بیمه بیکاری استفاده کنند و در همین راستا اگر کمیته نمایندگان تامین اجتماعی و اداره کار تشخیص دهند که بیمه شده بنا به میل و اراده خود از کار خود دست کشیده در این صورت بیمه شده موظف است که مبالغ دریافتی را به سازمان تامین اجتماعی عودت داده و بازپرداخت کند.
در صورتی که بیمه شده بیکار بعد از مدتی در یک واحد اقتصادی مشغول به کار شد ولی اشتغال خود را به واحد تامین اجتماعی اطلاع رسانی نکرد، و همچنان از مزایای شرایط بیمه بیکاری در عین اشتغال خود استفاده می کند، موظف است که تمامی مبالغ دریافتی خود را در اولین فرصت به سازمان تامین اجتماعی عودت دهد.
سازمان تامین اجتماعی براساس تعداد افراد تحت تکفل که تا ۴ نفر قابل قبول است و هرنفر نیز می تواند تا ۱۰ درصد قابلیت افزایش داشته باشد ، میانگین حقوق و دستمزد کارگر را به میزان ۵۵ درصد به بیمه شده بیکار پرداخت می کند، البته مبلغ بیمه پرداختی نباید کمتر از حداقل دستمزد پرداختی در همان سال بوده و بیشتر از ۸۰ درصد حقوق بیمه شده نیز نباشد.
از ۱۲ ماه تا ۲۴ ماه ۶ ماه ۱۲ ماه
از ۲۵ ماه تا ۱۲۰ ماه ۱۲ ماه ۱۸ ماه
از ۱۲۱ ماه تا ۱۸۰ ماه ۱۸ ماه ۲۶ ماه
از ۱۸۱ ماه تا ۲۴۰ ماه ۲۶ ماه ۳۶ ماه
از ۲۴۱ ماه ۲۶ ماه ۵۰ ماه
یکی از مشکلات مهم و نگران کننده کشورمان در سالیان اخیر بحث بیکاری و فراهم نبودن موقعیت شغلی برای متقاضیان کار است. تلاش های زیادی از جانب مسئولان کشور در جهت رفع معضل بیکاری در مقاطع مختلف و در دولت های گوناگون صورت پذیرفته ولی ما همچنان شاهد فراگیر بودن معضل بیکاری در بین جوانان و متقاضیان کار هستیم که قطعا تبعات و آسیب های اجتماعی و خانوادگی زیادی را به همراه دارد. مفهوم کار و فواید کار در سلامت روحی و جسمی و سازندگی که کار در قدرتمند سازی بنیان جامعه، خانواده و فرد به همراه دارد؛ در مفاهیم دینی و دیدگاه بزرگان تاریخ این مرز و بوم، بسیار مشهود می باشد.
از سوی دیگر؛ امنیت شغلی برای آن دسته از اشخاصی که در حوزه های مختلف مشغول به کار هستند نیز، موضوع نگران کننده و دغدغه آوری قلمداد می شود که بایستی فکر و برنامه ریزی مناسبی برای این موضوع در نظر گرفت.
بیمه بیکاری به عنوان راهکاری جهت حمایت از بیکاران قلمداد می شود که طبق شرایط خاصی به اشخاص بیکار تعلق می گیرد.
مفهوم بیمه بیکاری از منظر قانونی این است که فرد تحت نظارت و قانون اداره کار، رفاه و تامین اجتماعی در یک مجموعه شاغل باشد و بدون رضایت و اراده اش توسط کارفرما اخراج شود.
در این مواقع تا زمانی (محدود) که فرد بیکار شده در مجموعه ای تحت قانون اداره کار مشغول به اشتغال شود؛ مشمول بیمه بیکاری اداره کار شده و حقوق ماهیانه دریافت می نماید. مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری طبق قوانین اداره کار دارای محدودیتی زمانی می باشد. طبق قانون اداره کار؛ افراد مجرد تا سقف ۳۶ ماه و افراد متاهل تا سقف ۵۰ ماه می توانند از حقوق بیمه بیکاری برخوردار باشند.
نکته حائز اهمیت در خصوص ماههایی که شخص بیکار از حقوق بیمه بیکاری استفاده می نماید این است که؛ این مدت زمان جزو سوابق بیمه ای شخص مربوطه به حساب می آید.
در بالا با مفهوم کلی بیمه بیکاری آشنا شده اید. حال نوبت آن فرا رسیده که به صورت شفاف و روان شما را با شرایط و ضوابط پر اهمیت استفاده از بیمه بیکاری آشنا نماییم.
اگر بخواهیم فهرستی از این شرایط را بیان نماییم؛ می توانیم داشته باشیم:
شخص بیکار شده بایستی تحت قانون اداره کار، رفاه و تامین اجتماعی استخدام و بیمه شده باشد تا امکان برخورداری از بیمه بیکاری را در اختیار داشته باشد.
تابعیت جمهوری اسلامی ایران برای شخص بیکار شده الزامی است و افرادی که تبعه ی کشورهای دیگر می باشند؛ نمی توانند از بیمه بیکاری اداره کار بهره مند شوند.
شخص بیکار شده نبایستی از کار افتاده محسوب شود. موضوع از کار افتادگی بر اساس تشخیص پزشک معتمد و در چارچوب روندی قانونی بررسی می شود.
بازنشستگی یا مستمری بگیری توسط افراد، ممانعت در خصوص دریافت حقوق بیمه بیکاری را در پی دارد.
شخص بیکار شده بایستی دارای حداقل ۶ ماه سابقه بیمه در پرونده خود باشد تا بتواند از بیمه بیکاری بهره مند شود.
نکته۱: در برخی از موارد دیده شده است که؛ حداقل مدت زمان سابقه بیمه ای، به میزان ۱۲ ماه نیز افزایش یافته است.
نکته ۲: لازم به ذکر است که در برخی از موارد استثنایی همچون؛ سیل، زلزله، جنگ، آتشفشان و مدت زمان خاصی برای سابقه بیمه شخص بیکار شده لحاظ نمی شود و حتی یک روز سابقه بیمه نیز، امکان بهره مندی از حق و حقوق بیمه بیکاری را برای شخص به همراه دارد.
طبق قانون اداره کار؛ شخص بیکار شده بایستی ظرف مدت زمان ۳۰ روز از تاریخ بیکار شدن، به اداره کار مراجعه نموده و مراتب را اطلاع داده و اعلام آمادگی خود را در خصوص مشغول شدن در مجموعه کاری دیگر، به اطلاع این اداره برساند.
نکته: در بسیاری از موارد دیده شده است که وکیل اداره کار گروه وکلای یاسا؛ با استفاده از شرایط حقوقی برقرار در خصوص بیمه بیکاری، پس از مدت زمان ۳۰ روز نیز پرونده بیمه بیکاری شخص بیکار شده را وارد روند قانونی کرده است.
چه مواردی منجر به لغو بیمه بیکاری و قطع شدن پرداخت بیمه بیکاری به شخص بیکار شده می شود؟
پاسخ به این سوال را در چارچوب موارد ذیل عنوان می نماییم:
اشتغال به کار فرد بیکار شده؛ منجر به لغو بیمه بیکاری و قطع شدن پرداخت حقوق مربوط به بیمه بیکاری می شود.
امتناع و قبول نکردن فرصت های شغلی پیشنهادی اداره کار از جانب شخص بیکار شده بدون توجیه و دلیل منطقی؛ سبب لغو بیمه بیکاری شده و پرداخت حقوق شخص قطع می شود.
فوت شخصی بیکار شده منجر به لغو بیمه بیکاری می شود. البته حق و حقوق همسر و اولاد متوفی در چارچوب قانونی دیگر پرداخت می شود.
در صورتی که اثبات شود، ادعا و دلایل شخص بیکار شده به منظور دریافت بیمه بیکاری و حقوق کذب می باشد؛ حقوق بیمه بیکاری شخص مربوطه قطع خواهد شد.
بدیهی است که؛ با اتمام مدت زمان قانونی پرداخت حقوق بیمه بیکاری، دوره بیمه بیکاری شخص بیکار شده به اتمام می رسد و دیگر حقوقی در خصوص بیمه بیکاری برای وی واریز نخواهد شد.
مدارک مورد نیاز جهت دریافت بیمه بیکاری شخص بیکار شده :
ارائه اصل و کپی برابر اصل شده شناسنامه.
ارائه اصل و کپی برابر اصل شده کارت ملی.
ارائه اصل و کپی برابر اصل شده صفحه اول دفترچه بیمه تامین اجتماعی
مدارک مربوط به اطلاعات حساب بانکی همچون؛ شماره حساب، شماره کارت، شماره شبا و
ارائه نامه مجموعه کاری شخص بیکار شده مبنی بر قطع همکاری با شخص مربوطه.
متقاضیان دریافت بیمه بیکاری حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از زمان بیکار شدن؛ فرصت دارند از مجموعه محل کارشان، نامه مربوط به قطع همکاری را دریافت نموده و با مراجعه به اداره کار و ارائه مدارک فوق، نسبت به درخواست برقراری بیمه بیکاری و واریز حقوق بیمه بیکاری اقدام نمایند. این اداره با بررسی و سپری کردن روند قانونی و اداری نسبت به رسیدگی به پرونده بیمه بیکاری شخص بیکار شده اقدام لازم را انجام می دهد.
توجه داشته باشید که پس از طی شدن روند قانونی و مقرر شده حق بیمه بیکاری؛ شخص مربوطه بایستی در تاریخ و زمان مشخصی، نسبت به مراجعه به مراکز کاریابی تعیین شده اقدام نماید و مباحث مربوط به حضور و غیاب و شرایط مربوط به دوران برخورداری از بیمه بیکاری را سپری نماید.
نکته حائز اهمیت در بحث بیمه بیکاری این است که؛ هزینه و پرداختی خاصی برای پیگیری مراحل دریافت بیمه بیکاری وجود ندارد و در یک پروسه دو تا سه ماه، روند برقراری حقوق بیمه بیکاری انجام می شود.
گروه دادگرام جدولی تحت عنوان جدول مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری بر اساس سابقه بیمه شخص بیکار شده، تهیه کرده اند که خدمت شما عزیزان ارائه می نماییم:
مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری
سابقه ی بیمه
مدت زمان پرداخت حقوق بیکاری
برای افراد مجرد
برای افراد متاهل
۶ تا ۲۴ ماه
۶ ماه
۱۲ ماه
۲۵ تا ۱۲۰ ماه
۱۲ ماه
۱۸ ماه
۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه
۱۸ ماه
۲۶ ماه
۱۸۱ تا ۲۴۰ ماه
۲۶ ماه
۳۶ ماه
۲۴۱ ماه به بالا
۳۶ ماه
۵۰ ماه
قوانینی برای حمایت از شاغلان در زمان بیکاری
بیمه بیکاری یکی از حمایت های تامین اجتماعی است که از سوی سازمان تامین اجتماعی در مقابل دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که بیکار می شوند ارائه می شود. بیکار فردی بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد. به چنین شخصی، مقرری بیمه بیکاری پرداخت می شود. بیمه شدگان بیکار، در صورت احراز این شرایط، استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت:
بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت بیمه داشته باشد. بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه، از قبیل سیل ، زلزله جنگ، آتش سوزی و مانند اینها بیکار می شوند، با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل، از این بند استثنا می شوند.
بیمه شده مکلف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و امور اجتماعی، آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی یا مشابه آن اطلاع دهد. مراجعه بعد از ۳۰ روز با عذر موجه و با تشخیص هیات حل اختلاف تا ۳ ماه امکان پذیر خواهد بود.
بیمه شده بیکار مکلف است در دوره های کارآموزی و سوادآموزی که از سوی واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی یا سایر واحدهای مربوط با تایید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می شود، شرکت کند و هر ۲ ماه یک بار گواهی لازم در این مورد را به شعب تامین اجتماعی تسلیم کند.
مهم ترین امتیاز استفاده از بیمه بیکاری، پرداخت مقرری تعیین شده به شخصی است که شغل خود را از دست داده است. جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری، اعم از دوره اجرای آزمایشی یا دائمی، برای مجردها حداکثر ۳۶ ماه و برای متأهل ها یا متکفل حداکثر ۵۰ ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه است. مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است و به این روش محاسبه می شود: میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل ۵۵ درصد متوسط مزد یا حقوق یا کارمزد روزانه بیمه شده است. به مقرری افراد متاهل یا متکفل، تا حداکثر ۴ نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آنها به میزان ۱۰ درصد حداقل دستمزد افزوده می شود.
در هر حال، مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد، کمتر و از ۸۰ درصد متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد. به کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده می شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد، از حساب صندوق بیمه بیکاری، مابه التفاوت دریافتی پرداخت خواهد شد. بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری حق دارند از خدمات درمانی موضوع بندهای الف و ب ماده ۳ قانون تامین اجتماعی نیز استفاده کنند.
ماده ۸ قانون بیمه بیکاری مصوب ۱۳۶۹/۶/۲۶ مواردی را که در آنها بیمه بیکاری قطع می شود، بیان کرده است. یکی از موارد قطع بیمه بیکاری، زمانی است که بیمه شده دوباره مشغول کار شود. پرداخت بیمه بیکاری اختصاص به دوران بیکاری دارد و نوعی حمایت اجتماعی از کسانی محسوب می شود که موقتاً بیکار شده اند. بنابراین، اشتغال مجدد به کار به معنی قطع این حمایت ها خواهد بود. واحد کار و امور اجتماعی محل مکلف است در صورت اطلاع از اشغال به کار بیمه شده ای که مقرری بیمه بیکاری دریافت می کند، فورا موضوع را بررسی کند و پس از احراز این موضوع، مراتب را به شعبه پرداخت کننده مقرری برای قطع آن اعلام کند.
چنانچه سازمان تامین اجتماعی نیز به نحوی از انحا، از اشتغال به کار مقرری بگیر مطلع شود، لازم است ضمن قطع مقرری او، مراتب را به واحد کار و امور اجتماعی محل اعلام کند. در دوران بیکاری، بیمه شده ای که مستمری بیمه بیکاری دریافت می کند باید در دوره های تعیین شده کارآموزی یا سوادآموزی شرکت کند. اگر بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند، حمایت های دوران بیکاری قطع خواهد شد. سایر مواردی که منتهی به قطع بیمه بیکاری می شود، عبارت است از:
بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند؛
بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی کلی شود.
بیمه شده بیکار موظف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، فرم تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری را تکمیل کند و به واحد کار و امور اجتماعی محل تحویل دهد. چنانچه بیمه شده بیکار در فاصله زمانی ۳۰ روز بعد از بیکاری امکان مراجعه یا اعلام بیکاری به واحد و امور اجتماعی و ارائه یا ارسال تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری را پیدا نکند، تا ۳ ماه از تاریخ وقوع بیکاری فرصت دارد مدارک خود را مبنی بر عذر موجه، برای طرح در هیات حل اختلاف، همراه با تقاضای کتبی به واحد کار و امور اجتماعی محل ارائه کند.
در صورتی که هیات حل اختلاف استان مربوط عذر متقاضی را موجه تشخیص دهد، مراتب را اعلام خواهد کرد. بیمه شده بیکار از تاریخ ارائه تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی یا مشابه آن اعلام کرده است و باید در فاصله زمان های معینی که واحد کار و امور اجتماعی تعیین می کند، در اداره کار و امور اجتماعی محل حاضر شود و دفاتر مربوط را امضا کند. واحدهای کار و امور اجتماعی موظفند حداکثر ظرف ۳۰ روز پس از اخذ مدارک تکمیل شده، درباره غیرارادی بودن بیکاری متقاضی اظهار نظر کرده و در صورت تایید، وی را کتبا به سازمان تامین اجتماعی معرفی کنند. واحدهای اجرایی سازمان تامین اجتماعی مکلف اند ظرف ۱۰ روز پس از ثبت معرفی نامه فرد بیکار، درباره احراز شرایط اظهار نظر و متعاقب آن، مقرری بیمه بیکاری وی را برقرار کنند.
کارگران فصلی چه بیمه هایی دارند؟
آثار ناشی از بیکاری تمام ابعاد زندگی افراد و خانواده ها را دربرمی گیرد. این آثار فقط محدود به مسائل و مشکلات مالی نیست، بلکه تاثیرات منفی فراوانی از نظر روانی و معنوی بر فرد بیکار و افراد تحت تکفل وی می گذارد. این وضعیت در مورد کسانی که کار می کنند ولی به یکباره شغل خود را از دست می دهند و با قطع ممر معاش و درآمد مواجه می شوند، به مراتب بیشتر است. برقراری مقرری بیمه بیکاری برای بیمه شده بیکار یکی از راههای کاهش و تخفیف اثرات منفی ناشی از بیکاری است. ولی بیمه بیکاری اقدام و راهکاری موقت است و نباید به صورت قاعده و تعهدی بلندمدت مورد استفاده قرار بگیرد. در واقع باید پس از بیکاری فرد تمهیدات لازم برای اشتغال مجدد او اندیشیده شود.
نظر کاربران
