حق داشتن وكیل مطلع و آگاه از قوانین در دفاع از حقوق مادی و معنوی افراد در هر جامعه ای از موارد و مصادیق حقوق شهروندی است و حق داشتن وكیل به منظور ایجاد زمینه احقاق حق و در نتیجه ایجاد آرامش و امنیت از طریق اجرای صحیح قوانین و مقررات است.
فلسفه حضور وكیل در محاكم و در پرونده های حقوقی و كیفری، احقاق حقوق اصحاب دعوی و قراردادن پرونده ها در مسیر صحیح قانونی است، زیرا افرادی كه به مقررات قانونی آشنایی ندارند با طرح شكایت یا دعوی به شكل ناصحیح آن موجب اتلاف وقت دادگاه می شوند و پرونده در مجرای صحیح سیر نمی كند و اینجاست كه حضور وكیل كمك شایانی به حسن جریان امور و روشن شدن نكات مجهول پرونده در نزد قاضی می كند.
قانونگذار حق داشتن وكیل تسخیری برای دفاع از متهم در برخی جرائم و اتهامات كیفری كه مجازات قانونی آنها سنگین و مهم پیش بینی شده است را لازم و حضور وكیل را دفاع از متهم و اجباری می داند.
یک استاد دانشگاه و وكیل دادگستری نیز حضور وكیل تسخیری در محاكم را دفاع از حقوق افراد به منظور عادلانه و منصفانه شدن نتیجه دادرسی می داند و می گوید: در جریان یك پرونده دادرسی یك طرف آن دادستان با تمامی امكانات دادسرا اعم از بازپرسان، ضابطان دادگستری و امكانات مادی فراوانی كه در اختیار مدعی العموم است قرار دارد و طرف مقابل یك شخص حقیقی تنها با حداقل امكانات و توانایی هاست كه اختیارات كافی نیز ندارد. پس به منظور برابر كردن موقعیت متهم در مقام تعقیب و برای این كه نتیجه دعوی كیفری نتیجه ای عادلانه باشد، این افراد باید با سلاح های برابر به نبرد بپردازند. یعنی متهم باید حق داشتن وكیل را در دعوی داشته باشد و بتواند از حضور شخصی آگاه به قوانین و مقررات بهره مند باشد.
یک وكیل دادگستری نیز هدف اصلی قانونگذار از تصویب قانون الزامی بودن حضور وكیل تسخیری را جمع آوری ادله متقن و قانونی توسط وكلای دلسوز در راستای دفاع از متهم و احقاق حقوق آن می داند.
یک مشاور حقوقی رئیس قوه قضاییه، حضور وكیل تسخیری در جلسات دادرسی را بسیار موثر می داند و می گوید: در طبقات و اقشار ضعیف جامعه به لحاظ مالی و فرهنگی چون افراد با موارد و موازین قانونی آشنایی كافی ندارند، با طرح دعوی به شكل نادرست سبب مشكلات عدیده ای در این خصوص می شوند و همان گونه كه در سیستم های پیشرفته حقوقی دنیا متداول و مرسوم است حضور وكیل در روشن شدن نكات مبهم پرونده كمك شایانی می كند.
وی نقش و تاثیر وكیل را بخصوص در جمع آوری و ارائه ادله مناسب و كافی در دفاع از متهم و اقناع وجدان آگاه دادگاه در صدور رای بسیار مهم و موثر می داند و اضافه می كند وكلا با جمع آوری ادله كافی قاضی را در كشف حقیقت و رسیدن به نتیجه صحیح هدایت می كنند و چه بسیار پرونده هایی كه به علت عدم آشنایی اصحاب دعوا و طرفین شكایت به موارد قانونی و به علت عدم استفاده از وكیل در پرونده ها نتیجه و ثمره قانونی موثری حاصل نمی شود.
در جرائم مهمی كه مجازات آنها قصاص نفس، اعدام رجم و حبس ابد است حضور وكیل در جلسه های دادرسی الزامی می باشد چون نتیجه دادرسی، اعمال مجازات مهم و سنگین است. قانونگذار در تبصره یك ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی كیفری جرائمی را كه می بایست متهم با وكیل تسخیری در دادگاه حاضر شود را برشمرده و درخصوص این جرائم متهم می بایست با وكیل در دادگاه حاضر شود.
درخصوص وكیل تسخیری توضیحات بیشتری ارائه می گردد كه به لحاظ مقررات وكیل تسخیری با وكیل تعیینی (وكیلی كه خود متهم انتخاب می كند) هیچ تفاوتی ندارد و تمامی اختیارات وكیل تعیینی را دارد و تنها تفاوت آن در منشأ تعیین است و وكیل تسخیری نیز تمام توان و تلاش خود را در جهت احقاق حقوق متهم مصروف می كند.
درخصوص حق الزحمه این وكیل متهم تكلیفی ندارد و در این گونه موارد دادگاه مبلغی را از دریف های مربوط به بودجه دادگستری پرداخت می كند.تنها در امور كیفری وكیل تسخیری استفاده می شود و در امور حقوقی از وكیل معاضدتی استفاده می شود.
صابر شرایط داشتن وكیل معاضدتی را نیز این گونه بیان می كند: در جایی كه خواهان توان مالی ندارد، طبق دادخواست و دعوای حقوقی مهم آن درخواست وكیل معاضدتی می دهد و دادگاه شرایط مالی فرد را بررسی كرده و اگر واقعا شخص توانایی پرداخت نداشت، آن را به كانون وكلا معرفی می كند. این روال، خاص امور مدنی، دادخواست ها و مطالبه وجه است در حالی كه در امور مهم كیفری دادگاه الزاما برای متهم چه وكیل بخواهد چه نخواهد وكیل تسخیری برای او مشخص می كند و از میان فهرست كانون وكلا یا ماده ۱۸۷ یك وكیل را با توجه به سابقه كاری و تخصصی حرفه ای به عنوان وكیل تسخیری معرفی می كند.
اما یكی از مهم ترین سوالات و دغدغه های مردم در این بخش این است كه وكیل تسخیری تا چه حد برای پیشبرد كار دل می سوزاند؟
نصیری سوادكوهی درخصوص تعهد و وجدان كاری وكلای تسخیری نسبت به پرونده هایی كه به عنوان وكیل تسخیری معرفی می شوند می گوید: حضور وكیل تسخیری برای دستگاه قضایی و صاحبان حق مفید و ضروری است، اما این ذهنیت كه ممكن است وكیل تسخیری به جهت این كه حق الزحمه ای از متهم نمی گیرد به تعهدات خود عمل نكند، موجب ایجاد دیدگاه منفی در میان مردم می شود. كلا مساله تعهد و تعصب به وجدان سلیم هر انسانی ارتباط دارد و در هر حرفه ای وجدان كاری مهم ترین مساله است.
1 - پیش از جلسه رسیدگی یا به عبارت بهتر پیش از شروع به دفاع از موكل خویش با مطالعه پرونده و نیز گفتگو با متهم پرونده ای كه وی به عنوان وكیل او انتخاب شده است ضمن اطلاع كامل از موضوع پرونده و اتهام یا اتهامات مطرح شده در آن و نیز آشنایی كامل با متهم وتدقیق در صحت و سقم اظهارات موكل بتواند به نحو شایسته تری از موكل خویش دفاع كند.
2 - پس از مطلع شدن از موضوع اتهام نسبت به جمع آوری ادله متقن و كافی همچنان كه در سایر پرونده ها اقدام نموده و متعصبانه برخورد می نماید، اقدام كند.
3 - وكلا باید بدانند همان مرجعی كه (به معنای عام) به آنها اجازه وكالت داده است (قانونگذار) و چنین حقی را برای ایشان قائل شده، همان مرجع نیز وظیفه دفاع از این گونه متهمان را به طور رایگان به عهده آنها قرار داده است.
نظر کاربران
